Krzyże i kapliczki to nieodłączny element krajobrazu polskiego. Są swoistymi pomnikami historii, namacalnymi dowodami naszej przeszłości. I jest to przeszłość zapisana w drewnie, kamieniu lub metalu…
Niniejszym otwieram cykl artykułów pt. „Ocalić od zapomnienia”, poświęconych sztuce sakralnej, głównie krzyżom i kapliczkom przydrożnym. Przechodzimy koło nich niemal codziennie. Często w pośpiechu, nie zastanawiając się, dlaczego akurat w tym miejscu znalazł się dany krzyż czy kapliczka. A każdy obiekt tej „małej architektury przydrożnej” ma swoją historię. Nierzadko jest ona trudna, wręcz tragiczna.
Kapliczki, krzyże i przydrożne figury miały za zadanie chronić przed zabłądzeniem w lesie, piorunami, gradobiciem, a także przed złymi mocami. Stawiano je jako wotum dziękczynne (za uratowanie od śmierci, za doznane łaski, narodziny dziecka, szczęśliwy powrót z wojny), błagalne (o urodzaj, pomyślność, zdrowie), w miejscach zbiorowych pochówków podczas epidemii, nagłych zgonów (od rażenia piorunem, zabójstwa), a także jako pokuta za grzechy (tzw. krzyże i kapliczki pojednania, zwane dawniej pokutnymi).
Kapliczka w Naroku
W dzisiejszym odcinku będzie o nietypowej kapliczce, bo na jej dachu znajdują się… nożyczki. I to wcale nie jest żart.
Legenda mówi, iż na początku XIX wieku we wsi urodziło się dziecko ze znamieniem na plecach w kształcie nożyczek. Niemowlę ponoć miało już zęby i potrafiło wypowiedzieć parę słów. Wkrótce jednak umarło. W miejscu, w którym zostało pochowane zaczęły dziać się dziwne rzeczy. Nad jego grobem w nocy widać było jarzącą się parę oczu. A ten, kto to widział w krótkim czasie sam umierał. Mieszkańców przejęła groza. W akcie desperacji postanowili odkopać grób z niemowlęciem. Okazało się, że zwłoki dziecka nie uległy rozkładowi, a znamię na plecach jeszcze bardziej powiększyło się. Aby niemowlę więcej nie straszyło, wybudowano w tym miejscu kapliczkę. Od tamtej pory mieszkańcy mogli spać spokojnie. A na pamiątkę tamtych tragicznych wydarzeń, na jej szczycie zamocowano nożyczki.
