W ubiegłym roku w województwie opolskim ponad 10 tysięcy osób wykonywało prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Zobacz, czym się wyróżniamy na tle innych województw.
– Choć na Opolszczyźnie pracowało niespełna 3,1 procent wszystkich zatrudnionych w szczególnych warunkach w skali kraju, to zatrudnieni w naszym regionie są najstarsi w Polsce. Średni wiek w województwie opolskim to 45,9 podczas gdy średnia w kraju to 45 lat. Różnice te widać zwłaszcza w przypadku mężczyzn. Opolscy panowie jako jedyni w kraju przekroczyli średnią powyżej 46 roku życia z wynikiem 46,4 – informuje Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w Opolu.
Najliczniejsze grono pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach mieszka w województwie śląskim – to 15,2 proc. ogółu, dalej w województwie mazowieckim – 12 proc. Najmniej liczna grupa takich pracowników mieszka w Podlaskiem i Lubuskiem – odpowiednio 2,6 proc. i 2,1 proc.
Płeć i wiek
Wśród osób, za które płatnicy złożyli formularz ZUS ZSWA (zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze) za 2018 r. przeważali mężczyźni stanowiąc 74 proc., zaś kobiety 26 proc. Średni wiek osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynosił w 2018 r. 45 lat i w porównaniu z rokiem 2017 był wyższy średnio o 1 miesiąc. Dla mężczyzn wyniósł on 45,2 roku, a dla kobiet – 44 lata. W strukturze wiekowej największy odsetek stanowiły osoby w wieku 50–54 lat (16,8 proc. ogółu). W przypadku mężczyzn najwyższy odsetek stanowili mężczyźni w wieku 55–59 lat (17,1 proc. ogółu mężczyzn), w przypadku kobiet 20,5 proc. ogółu kobiet było w wieku 45–49 lat.
Największą grupę osób wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w większości województw stanowili w ubiegłym roku kierowcy autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym – 14,6 proc. Wyjątkiem było województwo śląskie, gdzie przeważali pracownicy przeróbki mechanicznej węgla oraz rud metali (12,1 proc.) Wśród kobiet najliczniej reprezentowany był zawód personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru.
– Elementem, który zdecydowanie wyróżnia nasz region na tle kraju jest odsetek osób zgłoszonych z kodem 113, czyli prace bezpośrednio przy produkcji koksu w bateriach koksowniczych. W naszym regionie to 4,4 procent wszystkich pracujących w szczególnych warunkach, zaś średnia w kraju z tym kodem to zaledwie 0,4 procent – dodaje Sebastian Szczurek, rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.
Tak prezentuje się 5 najpopularniejszych „zawodów” w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w województwie opolskim:
- prace kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów
w transporcie publicznym – 10,5 proc. (średnia w kraju 14,6 proc.); - prace bezpośrednio przy ustawianiu drogi przebiegu pociągów i pojazdów metra (dyżurny ruchu, nastawniczy, manewrowy, ustawiacz, zwrotniczy, rewident taboru bezpośrednio potwierdzający bezpieczeństwo pociągu, dyspozytor ruchu metra, dyżurny ruchu i stacji metra) – 9,9 proc. ( średnia w kraju 7,3 proc.);
- prace personelu sprawującego opiekę nad mieszkańcami domów pomocy społecznej dla przewlekle psychicznie chorych, niepełnosprawnych intelektualnie dzieci i młodzieży lub dorosłych, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej – 8,8 proc. (średnia w kraju 6,4 proc.);
- prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych
i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru – 7 proc. (średnia w kraju 9,7 proc.); - prace kierowców pojazdów przewożących towary niebezpieczne wymagające oznakowania pojazdu tablicą ostrzegawczą barwy pomarańczowej – 6,8 proc. (średnia w kraju 3,8 proc);
Praca w szczególnych warunkach – co to znaczy?
Zgodnie z przepisami ustawy o emeryturach pomostowych, prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia. Są wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego.
W 2018 r. dokument ZUS ZSWA złożyło 9,4 tys. płatników za 329 tys. pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. W porównaniu z rokiem 2017 liczba płatników wzrosła o 3 proc. Podobnie jak w latach poprzednich największy odsetek płatników, którzy złożyli dokument ZUS ZSWA stanowili płatnicy prowadzący działalność w transporcie i gospodarce magazynowej; w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie; w opiece zdrowotnej i pomocy społecznej.
