Wydmy

Na Opolszczyźnie największym obszarem wydmowym jest zalesiony teren położony w dorzeczu Stobrawy oraz Małej Panwi na Równinie Opolskiej. Występuje tu kilkaset zróżnicowanych morfologicznie wydm o wysokościach względnych dochodzących do 20 metrów.

Wiele z nich znajduje się na terenie Stobrawskiego Parku Krajobrazowego. Wydmy te formowały się na przełomie epoki lodowcowej i polodowcowej w okresie od 14000 do 10000 lat temu. Główną siłą sprawczą ich powstania były wiatry, które porywały lub toczyły po słabo osłoniętym roślinnością gruncie piaszczysty materiał polodowcowy i osadzały go na lokalnych przeszkodach, np. głazach, krzewach, wzniesieniach. W ten sposób z czasem powstawały proste formy wydm, które w przekroju poprzecznym miały łagodne zbocze zwrócone w kierunku wiatru, a strome w kierunku przeciwnym. W kolejnym etapie wydmy stopniowo porastały roślinnością, co powodowało ich unieruchomienie i w takiej formie, jako porośnięte zwykle borami sosnowymi wzniesienia, możemy podziwiać je dzisiaj.

Obecność wydm stwarza bardzo zróżnicowane warunki siedliskowe i wpływa na wzrost liczby gatunków, szczególnie roślin na danym terenie. Na ich wierzchołkach gleby są słabo wykształcone, wody gruntowe zalegają głęboko, natomiast pod dostatkiem jest światła i tu najlepiej rosną światłolubne sosny. Lecz już nieopodal, u podnóża wydmy, warunki są zgoła odmienne, szczególnie w tzw. nieckach deflacyjnych, czyli obniżeniach terenu. Tu gromadzi się woda, a wraz z nią zbiorowiska roślinności wilgociolubnej, takiej jak bory bagienne czy torfowiska. Można tu spotkać rzadkie i chronione gatunki roślin, m.in.: borówkę bagienną, żurawinę błotną, bagno zwyczajne, wełniankę wąskolistną czy nawet owadożerną rosiczkę. Widoczne na zdjęciach fragmenty wydm nie porośniętych roślinnością to najczęściej efekt działalności człowieka, który piasek często pozyskiwał. Dzięki temu możemy się tam poczuć prawie jak nad naszym Bałtykiem. Miejsca takie występują np. przy niebieskim szlaku turystycznym w okolicy Dąbrówki Łubniańskiej i na południowy zachód od Karłowic, przy szlaku żółtym.

Najwyższe wydmy w Polsce znajdują się w Słowińskim Parku Narodowym, a ich wysokość dochodzi nawet do 45 m.! Niebagatelna jest też szybkość z jaką się przemieszczają – nawet 10 m na rok, co z geologicznego punktu widzenia jest prędkością oszałamiającą. Ze względu na wyjątkowy charakter tego miejsca nakręcono w nim kilka scen ze znanego chyba nam wszystkim filmu „W pustyni i w puszczy”.