Aby zapalić, trzeba płonąć. Aby zrozumieć, czym jest mediacja i dlaczego „to działa”, trzeba ją poczuć, dotknąć, zobaczyć na własne oczy…
Niewiedza i brak świadomości społeczeństwa to główna bariera na drodze upowszechniania mediacji, ale to powinno się zmienić. Dzięki działaniom Wojewódzkiego Centrum Arbitrażu i Mediacji w Opolu możemy przekonać się, jakie korzyści daje rozwiązanie sporu bez sądu.
Okazją do obejrzenia na żywo scenki symulacji mediacji opartej na autentycznej sprawie gospodarczej będzie panel dyskusyjny na temat mediacji, który odbędzie się 5 marca 2019 roku w Wyższej Szkole Bankowej w Opolu. Wezmą w nim udział przedsiębiorcy, sędziowie, prokuratorzy, mediatorzy, studenci i przedstawiciele Regionalnej Izby Obrachunkowej. Cel jest jeden: wymienić poglądy na temat mediacji i mozolnego trudu jej upowszechniania, choć każdy kto się z nią zetknął, wie, ile daje korzyści: to oszczędność czasu, pieniędzy, możliwość wyjścia z twarzą, utrzymania dobrego wizerunku. To przede wszystkim pewność finansowa, najważniejszy warunek skutecznego prowadzenia biznesu.
Wojewódzkie Centrum Arbitrażu i Mediacji (zwane Opolskie CAM) zostało utworzone przez Opolską Izbę Gospodarczą w partnerstwie z Opieką Prawną „Piast”, w ramach Programu Operacyjnego: Wiedza, Edukacja, Rozwój ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Zostało powołane do stworzenia przedsiębiorcom, jednostkom samorządu terytorialnego oraz osobom fizycznym optymalnych i przyjaznych warunków rozwiązywania konfliktów, powstających na tle stosowania prawa cywilnego i gospodarczego, jak również prawa administracyjnego. Do zadań Centrum należy m.in. propagowanie idei mediacji w szczególności poprzez organizowanie konferencji i szkoleń dotyczących Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów oraz współpraca z innymi ośrodkami mediacji w kraju i za granicą, w tym z innymi ośrodkami CAM w Polsce, a jest ich łącznie 16.
W Centrum działają wykwalifikowani mediatorzy, dostępni są dla przedsiębiorców całodobowo, przez siedem dni w tygodniu. To osoby kompetentne, posiadające kwalifikacje i umiejętności niezbędne do prowadzenia mediacji w każdej dziedzinie. Więcej szczegółów: www.cam.opole.pl
CAM dysponuje komfortowym miejscem do prowadzenia mediacji gospodarczych w centrum Opola, z własnym sekretariatem, poczekalnią oraz dwiema salami konferencyjnymi przeznaczonymi do prowadzenia spotkań mediacyjnych, szkoleń i paneli dyskusyjnych.
Nim powstał CAM podejmowano wiele lokalnych inicjatyw mających na celu koordynację działań mediacyjnych i standaryzację usług (w Opolu jedną z nich jest opolski Salon Mediatora), brakowało jednak ogólnopolskiego projektu i konkretnych funduszy na tego rodzaju działania. Wszystko odbywało się dzięki grupie mediatorów-pasjonatów, których działania koordynował Sąd Okręgowy w Opolu. Obecnie, dzięki projektowi finansowanemu z funduszy europejskich, opracowano standardy funkcjonowania mediatorów i prowadzenia mediacji. W każdym województwie powstał CAM, wszystkie CAM-y współpracują w ramach sieci Konfederacji Lewiatan, będą mieć wspólne narzędzie IT (portal, na którym znajdą się informacje o wydarzeniach mediacyjnych, nowych trendach w mediacji oraz zmianach w ustawodawstwie – będzie to szybkie i łatwo dostępne źródło wiedzy dla mediatorów, ale także dla społeczeństwa). Będzie to zarazem wyszukiwarka CAM-ów i mediatorów. Opracowane zostały przykładowe wzorce dokumentów, których stosowanie zapewni standaryzację wiedzy. Przewidziane są także ujednolicone szkolenia dla sędziów, prokuratorów i mediatorów oraz panele dyskusyjne. Przede wszystkim w Opolu powstało miejsce ‘tętniące życiem’, gdzie mediatorzy mogą się spotykać i prowadzić mediacje.
Jednakże w dalszym ciągu mediacja jest mało stosowana i wykorzystywana; temat ten został poruszony podczas I panelu dyskusyjnego z udziałem sędziów i przedsiębiorców, który odbył się w grudniu. Przyczyn jest wiele ale najczęstsze w ocenie panelistów, powody tego stanu rzeczy to niewiedza i brak świadomości społeczeństwa w zakresie możliwości korzystania z mediacji, zarówno na etapie sądowym, jak i pozasądowym.
Równie ważna jest postawa Polaków wobec konfliktu, który z reguły upatrywany jest jako walka i próba sił oraz niewłaściwe podejście do jego rozwiązania. Społeczeństwo w sytuacji konfliktowej podaje się „rozstrzygnięciu” sądu, nie ma umiejętności, a często woli podjęcia próby samodzielnego rozwiązania sporu. Klientom nie pomagają też pełnomocnicy, którzy nierzadko utrudniają lub wręcz uniemożliwiająca korzystanie z mediacji. Mediacja przez prawników postrzegana jest często jako zagrożenie, a mediatorzy jako konkurencja. Wielu doświadczonych prawników z wieloletnim stażem nie jest w stanie zmienić swojej postawy i wypracowanych przez lata metod walki o interesy klienta. Wielu z nich zbytnio utożsamia się ze sprawą klienta i staje się głównymi decydentami w sporze.
Sami sędziowie mają z kolei dużo wątpliwości co do kompetencji mediatorów, również w zakresie umiejętności przygotowania i odpowiedniego sformułowania ugody mediacyjnej. , nieznajomości środowiska mediacyjnego.
Szczególnym problemem wydaje się brak wiedzy wśród przedsiębiorców o możliwości korzystania z alternatywnych metod rozwiązywania sporów, jakich jak arbitraż i mediacja oraz niestosowanie w praktyce klauzul mediacyjnych, ani zapisów na sąd polubowny. To powinno się wkrótce zmienić, dzięki programowi „Odpowiedzialna firma”, „Odpowiedzialny samorząd”.
– Projekt powstał po to, by wyróżnić instytucje samorządowe, jak również przedsiębiorców, promujących pozasądowe metody rozwiązywania sporów gospodarczych oraz wesprzeć ich w upowszechnieniu w swoich środowiskach zwyczaju rozwiązywania sporów poprzez mediację bądź też arbitraż gospodarczy – podkreśla mec. Roman Jarosiński, Prezes Wojewódzkiego Centrum Arbitrażu i Mediacji.
W ramach projektu, finansowanego ze środków unijnych, zdołano także przeszkolić grupę 80 sędziów, prokuratorów oraz pracowników tych jednostek. Aktualnie trwają szkolenia specjalistyczne dla mediatorów gospodarczych. Są jeszcze ostatnie wolne miejsca na szkolenie zaplanowane na 20-21 lutego 2019.
