Piwowar miejski Anton Anders

Mimo zniesienia przymusów cechowych w latach 1810/11, Opolska Komuna Piwowarska w dalszym ciągu posiadała prawo wyszynku piwa na terenie miasta oraz 38 wiosek zobowiązanych do odbioru opolskiego piwa. Komuna posiadała własny browar, składający się z dwóch budynków położonych na przeciwko siebie na skrzyżowaniu ulic Młyńskiej i Szpitalnej oraz położoną przy dzisiejszej ulicy Minorytów (wówczas Malzgasse, lub Stockgasse) słodownię. W słodowni znajdowało się między innymi też mieszkanie piwowara. Na terenie miasta posiadano dwa punkty wyszynku. Jeden znajdował się w starej części ratusza i był własnością komuny, tam też znajdowała się piwnica do składowania piwa. Drugi lokal dzierżawiono od magistratu miasta w nowej części ratusza za cenę 50 talarów rocznie. Poza tym piwo browaru komunalnego wolno było szynkować w przystosowanych do tego domach mieszczan. Po zniesieniu przymusów cechowych komuna piwowarska postanowiła oddawać browar w dzierżawę metodą przetargu. Wygląda jednak na to, że wielu chętnych na dzierżawę nie było.

Od 1822 roku dzierżawcą urbarza piwnego w Opolu był miejski mistrz piwowarski (Stadtbraumeister) Anton Anders. Anders podpisał z komuną piwowarską umowę na trzy lata. Okres dzierżawy trwał od 1 stycznia 1822 roku, do 31 grudnia 1824 roku. Cena dzierżawy wynosiła 1.386 talarów rocznie. Z listu, który Anders wystosował 16 czerwca 1824 roku do zarządu komuny piwowarskiej wynika, że interes nie szedł najlepiej, ale dało się z niego wyżyć. Anders pisze w nim między innymi, że byłby zainteresowany dzierżawą na kolejne trzy lata, lecz tylko wtedy, gdy komuna uwzględni jego wymagania. Przede wszystkim nie chciał w kolejnym okresie płacić za dzierżawę więcej niż dotychczas. Prosił też o obszerną piwnicę do składowania piwa w nowej części ratusza, w której znajdował się jeden z lokali z wyszynkiem, oraz o kontrolę wyszynku w 38 wioskach zobowiązanych do odbioru opolskiego piwa. Sprzedawał tam znikome ilości, ponieważ karczmarze zaopatrywali się u konkurencji. Twierdził że kontrola i ewentualne ukaranie szynkarzy zaopatrujących się w piwo pochodzące z innych źródeł leży w interesie nie tylko jego, lecz całej komuny piwowarskiej.

Po upływie umowy komuna piwowarska powierzyła mu dzierżawę na okres kolejnych trzech lat, to znaczy do końca 1827 roku. Po kolejnych trzech latach Anders nadal był zainteresowany dzierżawą, lecz już nie za tę samą cenę. Narzekał na silną konkurencję ze strony innych browarów w mieście i twierdził, że nie jest w stanie zaoferować za dzierżawę więcej niż 1.000 talarów rocznie.

Przedstawiciele komuny piwowarskiej zdawali sobie sprawę z faktu, że w niedalekim sąsiedztwie od trzech lat coraz lepiej prosperuje browar zamkowy Marcusa Friedländera, który wciąż inwestował w swój zakład, podczas gdy komuna kosztownych inwestycji unikała. 20 czerwca 1827 roku powołano zebranie Opolskiej Komuny Piwowarskiej, na które przybyło 88 spośród 145 członków. Na zebraniu ogłoszono, że oprócz Andersa ofertę złożył też inny piwowar. Stwierdzono jednak, że komuna od lat była zadowolona ze współpracy z Andersem, a nowej osoby nie znała. Nie było też wiadomo, czy drugi zainteresowany złoży ofertę wyższą od oferty Andersa. Głosowanie wykazało, że dziesięciu członków komuny było za oficjalnym przetargiem, natomiast 78 członków proponowało dalszą dzierżawę Andersowi, lecz tylko w tym wypadku, jeżeli do swojej dotychczasowej oferty dołoży 100 talarów oraz 50 talarów za wynajem lokalu z wyszynkiem w nowej części ratusza. Anders przystał na te warunki i wydzierżawił tym samym urbarz piwny na kolejne trzy lata za cenę 1.150 talarów rocznie, do końca listopada 1830 roku.

W sierpniu 1830 roku komuna piwowarska sama zaprosiła Andersa na zebranie, na którym proponowano mu przedłużenie dzierżawy na kolejne dwa, lub trzy lata. Tym razem Anders orzekł, że chętnie przedłużyłby umowę, lecz w obliczu nowej konkurencji nie jest w stanie zapłacić więcej niż 1.000 talarów rocznie. Konkurencję stanowiły już nie tylko opolskie, lecz także obce browary, sprzedające w mieście coraz większe ilości piwa. Anders twierdził że potrafi udowodnić, że sprzedaje o jedną trzecią piwa mniej niż w latach poprzednich. Ponieważ komuna była ze współpracy z nim zadowolona, przystano na oferowane 1.000 talarów za dzierżawę plus 50 talarów za lokal z wyszynkiem w nowej części ratusza, w kwartalnych ratach po 262 talary i 15 srebrnych groszy.

Anton Anders zmarł przed upływem umowy w 1832 roku. Jego następcą został Paul Labenstein, który 30 października tegoż roku podpisał z komuną umowę na dzierżawę urbarza piwnego na okres od 1 stycznia 1833 roku do końca grudnia 1835. Cena dzierżawy wynosiła 1.000 talarów.

Piwowar miejski Anton Anders