W Pokoju nie ma spokoju – tu się inwestuje

Wóz strażacki dla OSP w Fałkowicach, droga wiejska w Kozubach, kanalizacja sanitarna w Zieleńcu czy zabytkowy park w Pokoju? Nie zgadniecie, z której inwestycji w gminie Pokój cieszą się najbardziej.

Wóz strażacki, wymarzony i wyczekany, który wjechał do remizy zaledwie kilka dni temu? Kanalizacja w Zieleńcu – czyli coś, co dla większości jest czymś oczywistym? Fantastyczny park, z którego Pokój słynie od ponad stu lat, a będzie teraz przywrócony do dawnej świetności? Nic z tego. Niewielki odcinek drogi w Kozubach wyremontowany, a właściwie zbudowany z funduszu stworzonego z opłat za grunty rolne, wydaje się w oczach mieszkańców wygrywać ten miniplebiscyt.

W tym roku urząd marszałkowski przeznaczył ponad 4 miliony 177 tysięcy złotych na dofinansowanie budowy i przebudowy dróg dojazdowych do gruntów rolnych. W grudniu ubiegłego roku gminy i powiaty złożyły 31 wniosków o dofinansowanie swoich inwestycji drogowych.

Barbara Zając, wójt gminy Pokój, już od dawna szukała możliwości, by sfinansować przebudowę drogi dojazdowej do gruntów rolnych w Kozubach. Dofinansowanie 162 200 zł urzędu marszałkowskiego ze znacznie większym wkładem własnym przeznaczyła właśnie na ten cel. To w porównaniu z całą resztą inwestycja niewielka, ale… ten niespełna kilometrowy odcinek nie jest jedynie drogą dojazdową do pól dla rolników. Jest skrótem do szkoły. Jest przy niej dużo zabudowań, są również zwyczajne posesje, a od lat nie mogła się doczekać, aż ktoś da na jej budowę pieniądze. Mieszkańcy brnęli w błocie mimo doraźnych zabiegów, by przejazd czy przejście nią było mniej uciążliwe.

O wiele droższym przedsięwzięciem była kanalizacja sanitarna w Zieleńcu – miejscowości przylegającej do Pokoju. 2 miliony 400 tysięcy wyłożyła gmina, uzyskując dofinansowanie unijne w wysokości 1 400 000 zł. Tym sposobem wybudowano 4 kilometry sieci w Zieleńcu. Teraz każdy z mieszkańców musi się przyłączyć już na własny koszt. To dla poszczególnych gospodarstw koszt od 2 do ośmiu tysięcy – w zależności od długości przyłącza.

W położonych nieopodal Zieleńca Fałkowicach powstaje kosztem 500 tys. zł, z czego 300 tys. wyasygnował Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, inkubator przedsiębiorczości „Stobrawskie Centrum Przetwórstwa Lokalnego”. W gruntownie przebudowanej części socjalnej świetlicy wiejskiej położono nowe instalacje, zamontowano wentylację i dostosowano do przepisów sanitarnych obowiązujących w obiektach gastronomicznych. Każdy rolnik, który ma nadmiar plonów, np. owoców, będzie mógł sobie je tutaj przetworzyć.

Jesteśmy na etapie rozstrzygania przetargu na sprzęt gastronomiczny – informuje wójt Barbara Zając. – Będzie tu można także zostawić część produktów przetworzonych do sprzedaży, a wszystko po kosztach eksploatacji – ile zużyje prądu, wody itd. – dodaje.

15 lat temu jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Fałkowicach obchodziła stulecie istnienia. Od tego czasu mówiło się o nowym wozie ratowniczo-gaśniczym. W tym roku udało się wreszcie zrealizować marzenie fałkowickich druhów. Ze swoimi pieniędzmi – mieli tylko 9,5 tysiąca – przy cenie wozu 819,5 tysiąca – musieliby pozostać w sferze marzeń. Gmina dołożyła jednak 250 tysięcy i tak skonstruowała budżet, że wóz kilka dni temu stanął w remizie. WFOŚ dodał 33 tysiące, NFOSiGW 347 tysięcy, a Państwowa Straż Pożarna –180 tysięcy. Konieczny był jednak pierwszy krok gminy, który uwiarygodnił inwestycję.

Poprawia się jakość drogi wojewódzkiej 454 – głównej trasy prowadzącej przez Pokój. Zakończyła się przebudowa w Ładzy. Zarząd Dróg Wojewódzkich ogłosił już przetarg na przebudowę drogi 454 od ronda w Pokoju do Zieleńca. Z kolei gmina zdobyła pieniądze z funduszu dróg samorządowych. Wyremontuje i przebuduje ulicę 1 Maja w Domaradzkiej Kuźni, jest już po przetargu i po podpisaniu umowy z wykonawcą. Podobnie w Zieleńcu. Tam gdzie budowano kanalizację, pojawi się na drodze nowa nakładka. Obie te inwestycje powinny być sfinalizowane do końca listopada.

W gminie myśli się już o inwestycjach na przyszły rok.

Można było składać nieograniczoną ilość wniosków do Funduszu Inwestycji Samorządowych – mówi Barbara Zając. – Złożyliśmy ich 46. Na wszystko, co jest nam potrzebne. Od budowy oczyszczalni ścieków poczynając, po remonty szkół i budowę dróg. Poza tym dostaliśmy od prezydenta przed wyborami czek na ponad milion czterysta tysięcy złotych, czyli 10 proc. tego, co planowaliśmy w tym roku na inwestycje. Na razie tego nie wydaliśmy. Czek jest ważny dwa lata. To świetne pieniądze na wkład własny do jakiegoś projektu – opowiada wójt.

Straty finansowe z powodu pandemii Barbara Zając ocenia na mniej więcej 70 tysięcy złotych. – To nie to co w miastach, gdzie te straty są ogromne.

Pozostaje największa inwestycja, która w całości kosztować będzie ponad 50 milionów. – Gmina może składać projekty jedynie do 4 milionów, dlatego robimy to etapami. Stąd tak bardzo zwiększył nam się budżet. W tym roku 33 miliony, podczas gdy w latach poprzednich był o ponad 10 milionów mniejszy – tłumaczy pani wójt.

Chodzi oczywiście o zabytkowy park w Pokoju, który jest oczkiem w głowie Barbary Zając. I tu niewielka dygresja. Budżet w wysokości 33 milionów, z czego niemal 15 przeznaczonych jest na inwestycje.

Chyba niewiele samorządów może się pochwalić takim zaangażowaniem inwestycyjnym, szczególnie gdy jest to samorząd mały i niezbyt zamożny – jesteśmy gminą „janosikową”, dostajemy dotację – przyznaje Barbara Zając.

Projekty parkowe realizowane są w partnerstwie z innymi podmiotami. To znacznie ułatwia zdobycie pieniędzy. Tych projektów jest dużo – 10. Od małych – na 30 tysięcy, po te największe – około 4 milionów.

Może się wydawać, że rewitalizacja parku robiona jest nieco chaotycznie, ale wynika to właśnie z konieczności dostosowania się do kolejnych projektów – zaznacza Barbara Zając. – Na razie trwają prace w tak zwanym ogrodzie francuskim. Zaczęliśmy od ogrodzenia, ale prace w środku, w parku też już są daleko posunięte – choć nie tak daleko, jak bym chciała. To wszystko jednak wymaga czasu i staranności. Wyremontowane zostały poszczególne obiekty. Zakonserwowano herbaciarnię – to jeden z największych architektonicznych obiektów w parku. Został zbudowany w 1776 roku, gdy właścicielem Pokoju był jego założyciel Carl Christian Erdmann. Jest otoczony fosą, wypełnioną wodą. Niestety został wadliwie skonstruowany i wkrótce po wybudowaniu się zawalił. Zaraz po tym zdarzeniu usunięto dwa mosty i salon pozostał ruiną otoczoną wodą. Dziś ten romantyczny punkt jest dobrze znany mieszkańcom i chętnie fotografowany. Odtworzona została dokładnie Świątynia Wilhelma Eugena, który był właścicielem Pokoju w latach 1875–1877 – opowiada wójt.

Zrewitalizowany jest również Pomnik Wdzięczności, budowla w formie strzelistej, neogotyckiej wieżyczki, poświęcona księciu Eugenowi Erdmannowi zwanemu „Dobrym”, który panował w Pokoju w latach 1857–1875. Książę miał naturę badacza, interesował się astronomią i poezją. Pomnik został wzniesiony w 1850 roku, pięć lat po jego śmierci. Jest dobrze zachowany (brak strzelistej iglicy na szczycie), ponieważ był uważany za kapliczkę chrześcijańską.

Wszystkie popiersia i figury, które stały w parku, są w tej chwili rewitalizowane w PWSZ w Nysie, która jest naszym partnerem przy tym projekcie. Staną w parku już w maju przyszłego roku – obiecuje wójt. – W tej chwili przygotowujemy przetarg na wykonanie głównego wejścia do parku. Wszystko to, co tam dzisiaj jest, zostanie wyburzone. Powstanie pawilon w kształcie litery H. Czeka nas także bardzo staranna selekcja roślinności w całym ogrodzie francuskim. Jest tam sporo bardzo zniszczonych i chorych drzew. Odtworzona zostanie główna oś widokowa z ronda na herbaciarnię. Lada moment zaczną się pojawiać fontanny. Myślimy też o bardzo solidnych, wygodnych ławkach z oparciami, ale postawimy je dopiero w 2023 roku. Dzisiaj park jest jednym wielkim placem budowy i nikt tam nie powinien chodzić, ale przecież nie zatrzymamy ludzi siłą – śmieje się wójt.

Mimo pandemii – jest optymistką. Budżet na rok przyszły będzie podobny do tegorocznego, z takim samym udziałem wydatków inwestycyjnych.