Powstanie społeczny komitet cmentarza przy Wrocławskiej? Zabytek opolanom leży na sercu [WIDEO]

Cmentarz przy ulicy Wrocławskiej to jedna z ciekawszych nekropolii w Opolu. Społecznicy i opolanie, którzy chcą uchronić to miejsce od ruiny i zapomnienia, chcą organizować kwesty na rzecz cmentarza i inne akcje. O tym, co i jak warto zrobić w sprawie tego niezwykłego zabytku, rozmawiali w Bibliotece Caritasu na spotkaniu zorganizowanym przez Mniejszość Niemiecką.

Organizatorzy spotkania na temat podupadającego w ruinę cmentarza przy ulicy Wrocławskiej, podkreślali, że ich celem jest przywrócenie temu miejsca porządku i wpisanie go m.in. listę rejestru zabytków.

CZYTAJ: Opole Songwriters Festival, czyli Barnett, Pratt, Hockeysmith, Parks, Janerka i Porter w Opolu

– O tym cmentarzu praktycznie się nie mówi i nie pamięta, a jak już się przypomina, to raz w roku przy okazji sprzątania przed obchodami Wszystkich Świętych. Chcemy to zmienić – mówi Joanna Hassa, przewodnicząca koła DFK Centrum, pomysłodawcy inicjatywy społecznego wsparcia cmentarza.

– Już w 2015 roku wnioskowaliśmy w Budżecie Obywatelskim Opola aby stworzyć portal, na którym znajdą się wszystkie nagrobki z cmentarza przy Wrocławskiej. Udało się, od 2016 roku portal funkcjonuje. Ukazała się również publikacja „O życiu i śmierci w Opolu” dr Joanny Filipczyk i Gerharda Schillera opisująca cmentarz i jego historię. Publikacja jest dwujęzyczna.

Przedstawiciele TSKN w tym roku złożyli wniosek do konserwatora zabytków aby cmentarz wpisano na listę zabytków. Natomiast dzięki powstaniu strony internetowej (www.cmentarzopole.pl), siedem rodzin odnalazło swoich bliskich i na własny koszt odnowiła groby.

W debacie w Bibliotece Caritasu przysłuchiwali się społecznicy, aktywiści miejscy, historycy oraz urzędnicy.

– W grę wchodzi utworzenie społecznego komitetu ochrony cmentarza lub stowarzyszenia podejmującego inicjatywy na jego rzecz. Na pewno chcemy organizować publiczne kwesty na nekropolię, które są popularne w innych miastach wojewódzkich. Padł też pomysł remontu poszczególnych pomników. Będziemy na ten cel pozyskiwać fundusze z różnych źródeł i sponsorów – mówi Joanna Hassa.

O tym, jak ważny jest dla znaczenia lokalnej historii, cmentarz przy Wrocławskiej, czyli stary cmentarz komunalny przypominała dr Joanna Filipczyk, historyk sztuki, pracownik Muzeum Śląska Opolskiego.

Przy Wrocławskiej przez 150 lat każdy opolanin był równy

– To cmentarz założony w 1813 roku, czyli 206 lat temu – przypomina. – Od 1813 do 1963 roku chowano tu wszystkich opolan: i tych najważniejszych, wybitnych, i tych zwykłych mieszkańców tworzących miasto, czyli kupców, rzemieślników.

– Opolanie wiedzieli, że śmierć jest równa dla wszystkich. Nie było na przykład rozróżnienia na kwatery ewangelickie czy katolickie. W XIX wieku było to nowością. Na cmentarzu przy ulicy Wrocławskiej łączy się też historia przedwojennego Oppeln z tą powojenną. Większość grobów, które można tam zobaczyć to groby nowych mieszkańców Opolszczyzny, tych którzy przyjechali tu po wojnie. Na nagrobkach widnieją charakterystyczne napisy: urodzony w Kołomyi, w Stanisławowie czy we Lwowie – dodaje dr Filipczyk.

Dr Joanna Filipczyk podkreśla, że cmentarz jest też odwzorowaniem burzliwej historii XX wieku, m.in. ze względu na kwatery wojskowe walczących po różnych stronach opcji politycznych.

Po wstępnej inwentaryzacji Haliny i Zbigniewa Łabęckich w 1985 roku na cmentarzu przy Wrocławskiej wykazano istnienie 2700 nagrobków – w tym ok. 2500 powojennych.

Po drugiej, już bardzo szczegółowej inwentaryzacji Haliny Łabęckiej na zlecenie UM Opola w 2013 roku okazało się, że na cmentarzu zachowało się 1872 pozycje w różnym stanie zachowania, w tym ok. 700 grobów jest bezimiennych.

– Okazuje się, że w tym czasie zniknęło w ogóle, ok. tysiąca grobów. Myślę, że to również kwestia naszej kultury, ale też problemowego położenia tego cmentarza, który zniszczyła również powódź z 1997 roku. Potrzebny więc dobry pomysł, by sprawić by to miejsce nie było więcej niszczone – kończy dr Joanna Filipczyk.

Fot. Anna Konopka