Rysia zaobserwowano w Stobrawskim Parku Krajobrazowym dwukrotnie pod koniec minionego roku. Drapieżnik był widywany w Borach Stobrawskich już wcześniej. Wciąż jednak są to pojedyncze obserwacje. Nie ma danych potwierdzających, że ryś się na tym terenie zadomowił.
Ryś euroazjatycki jest trzecim (po niedźwiedziu i wilku) dużym drapieżnikiem żyjącym w polskich lasach. Prowadzi samotniczy i skryty tryb życia, jest płochliwy, unika człowieka, poluje nocą. Spotkać go jest bardzo trudno.
Udało się to biologowi z Uniwersytetu Opolskiego, dr Grzegorzowi Kłysiowi, który przemieszczającego się rysia zaobserwował w połowie listopada 2020 roku w Stobrawskim Parku Krajobrazowym. W grudniu ryś został ponownie zauważony – tym razem przez pracownika parku.
– Wracałem w nocy z badań nad nietoperzami w północnej części parku. Ryś przeszedł w odległości około trzydziestu metrów ode mnie. O obserwacji poinformowałem pracowników SPK. Kilka tygodni później widziano rysia, również z bliskiej odległości, w innej części parku – opowiada dr Kłys.
Póki co, nie ma potwierdzenia, że ryś zajął w Borach Stobrawskich stały rewir. Drapieżnik mógł przez park jedynie przechodzić.
– Rysie w poszukiwaniu terenów do życia przemierzają wiele kilometrów – tłumaczy dr Kłys. – Możliwe, że ten osobnik przywędrował z północno-zachodniej Polski, gdzie prowadzony jest program reintrodukcji tych ssaków. Nie zauważyłem jednak na jego szyi obroży telemetrycznej, które noszą tamte rysie. Co nie znaczy, że jej nie było.
Rysia objęto w Polsce ochroną od 1995 roku. Obecnie jest to gatunek w Polsce ściśle chroniony i wymaga ochrony czynnej. Chroniony jest także w całej Unii Europejskiej.
Mimo ścisłej ochrony, populacja rysia w Polsce szacowana jest na około dwieście osobników. Gatunkowi nie sprzyja intensywnie prowadzona gospodarka leśna. Drapieżnik występuje wyłącznie na rozległych terenach leśnych.
– Ryś dobrze czuje się tam, gdzie jest zróżnicowany drzewostan – wyjaśnia Grzegorz Kłys. – Tam, gdzie są buczyny, łęgi, olsy. Lubi mieć spokój i ciszę. Drapieżnik poluje głównie na sarny, więc występuje tam, gdzie ich nie brakuje. Pełni ważną rolę, bo jest selekcjonerem, zabija osobniki najsłabsze.
Największą ostoją rysi w Polsce są Karpaty i Pogórze Karpackie oraz puszcze: Białowieska, Knyszyńska i Augustowska. Niewielka populacja występuje na Mazowszu i Kujawach. Za stałą ostoję rysia można uznać też Roztocze Wschodnie. Pojedyncze rysie są obserwowane w lasach Napiwodzko-Ramuckich, na Polesiu Lubelskim oraz w Borach Tucholskich.
Pracownicy Instytutu Biologii UO starają się o powołanie pierwszego w województwie opolskim parku narodowego. – Od wielu lat walczymy o utworzenie parku narodowego na terenie Stobrawskiego Parku Krajobrazowego, który jest najlepiej zachowanym fragmentem dawnej Puszczy Śląskiej. Gdyby tak cenny gatunek, jak ryś europejski zadomowił się na tych terenach, mogłoby to pomóc w realizacji przedsięwzięcia.
Rysiom zagraża kłusownictwo, wypadki na drogach, fragmentaryzacja środowiska i zakłócanie spokoju przez ludzi.
