W poszczególnych odcinkach prezentujemy pokonkursowe prace Regionalnego Konkursu Literackiego „Ze Śląskiem na ty”. Imprezę od 27 lat organizuje Łubniański Ośrodek Kultury.
Sebastian Jantos klasa III b
Publiczne Gimnazjum
w Zdzieszowicach
Joł nie umiam tak rozprawiać, jak to umióm dziołchy i kobiyty, ale chciołbych Wóm troszka łopowiedzieć o bifeju mojej ołmy. Już downo z ołmóm nie miyszkóm, ale jakech bół małi, to ołma mie pilnowała, kedy moja mama szła do roboty. Łod tygo czasu zostało mi taky cojś, że jak pójdam do ołmy, to piyrszy co, to ida do kuchni i sznupia w bifeju. Skónd mi se to wezło?
Dołwni w kuchni u mojy ołmy stoł mój kinderbet, ale nie taki do spanioł, yno do bawienioł. Ołma miała na mie łoko, jak warzyła obiołd. Co joł, mały bajtlik, mógł robić w takym kinderbecie? Ołma mi tam po prołwdzie naciepała zawsze jaky graczki, ale łóny jyno piszczały. A mojy łóżeczko stoło zarołzki wele bifeja…, no to joł siyngoł tam, kaj ino szło. A łón mie tak kujsiół, tela mioł drzwiczek… Szybko nauczuł ech se łotwierać to co szło. Ty szuflołdki, ty klapy…to bóło cojś, a nie ty moje graczki w łóżeczku. Nołprzód toch se nauczół łotwierać ta górno szuflołdka w bifeju. Tam mógł ech wybiyrać łeżeczki, łeżki, widołki. Wielo szkoda, że noży ołma skludziyła kaj indzi. Jak mi opowiadali, to bezmajś podobało mi se wyciepować wszystko na izba, bo to fajnie trzaskało i dzwóniyło. To jednak mi se drapko zmierzło. Ta dolno szuflołdka była fajniejszoł, tam tyż były drobny rzeczy, ale jaky ciekawy!
Co żech tam znołd? Najprzód brołech fyrlołczka. To było cojś nowego! Fyrlołczka ołma sama robiła co roku nowoł ze staryj choinki, co po świyentach ją z ołpą wyciepowali. Ołma obrzinała gałanzie, ale nie do kóńca i zostawiała ta ciynszoł poła z pnia. Taką fyrlołczka wyglądała jak gwiołzdka na sztilu. A wy wycie jak trza kryncić fyrlołczkami?
No biere se ją w obie rynki i zaciyroł, a fyrlołczka se krynci, a furgoł we wszystky stróny, a tańcuje… Joł ta graczka szybko opanowoł. Ołma mi łostatnio łopowiadała, że joł żech nie umiał jeszcze gołdać, ale jakech chciół fyrlołczka, to róczkóma żech zacieroł i na szuflołdka pokazywoł. Ale keby ino fyrlołczka… W tyj szuflołdce znołd ech tuczek do kotletów. To mi se fest podobało, ale do trzaskanioł wtedy bół dlo mnie za ciynżki, a i co żech klupnół w stół abo w bifej, toch musioł tyż mrugnąć, no a nierołs tyż ech se piznół sóm w głowa abo rynka… Ja , ta graczka to mi ołma chnet brała nazołd do szuflołdki.
Tak se tera myjśla, że nołbarzi to ech lubioł brać nudelkula. Choć była tyż dlo mnie ciynżkoł, to żech móg kulać nióm po stole. Ołma kulała nudle, a joł tyż kuloł, ale yno po mónce. To mi se podobało, choć potym ołma miała całoł kuchnia do wyciyranioł, bo ta mąka bóła wszandzie, a mama jak prziszła z roboty, yno na mie wejrzała i gołdała: juzaś nudly kuloł, ale już idymy do wanny!
W dolny szuflołdce ołminygo bifeja znołdech jeszcze połra warzechów, to ech móg do woli se brać. Ołma pozwolyła mi tyż zawsze brać deski do krónioł, kartofelsztamfer no i trzepaczka do biołek. To już umiecie se wyobrazić, co leżało w mojym kinerbecie, jakie joł mioł fajny graczki. Łóny były najlepsze, joł sóm se je znołdł. No ale jo tyż wiedzioł, po co ołma biere kelnia i co zrobi, jak mi wyciągła z ranki ta inkszoł kelnia, co miała dziurki. To joł już zaglóndoł, kaj je głamboki talyrz. Lubioł joł tyż trichter i kartofelpresa. Ale do dzisia nie rozumia, czamu ołma zarołz mi z ranki brała nusknaker, tarło, no i yfner do biksów ze śledzióma. O! Zapomnioł bych o nołważniejszym! We szuflołdce bóła majziczka. To bóły swiónzany, ale tak ekstra splecióne kotuchy. Jak po skubaniu piyrzoł zostały take wielki kotuchy, takie już obdarte pióra, ale z kóńcem, to se jy zbiyrało, wiązało i to była maziczka.. Nierołs trza bóło blachy na kołołcz tustym pomazać, to takoł majziczka była na to. Mie łóna se podobała feste, bo taky piórka fajnie łechtały po nojsie.
No to szuflołdki miołech opanowany. W bifeju sóm jeszcze po bokach klapy, te to se szybko łotwierały, a jedna to se sama otwierała i skuli tygo ołma jóm na papiórek zawiyrała. We klapach były tytki, biksy, flaszki z octym, olejem i magi. Tam to żech nie umioł siyngać z łóżeczka, ale jak yno ołma mie wyciągła ś niego i postawiyła na izbie, to już sznelcugym żech do klapy lecioł posznupać. A bo to rołz wysuło mi się z tytyki to co tam było? Ale już potym wiodziołżech, że jak poliżam palec i potónkóm, to spróbujam, co w tich tytkach je dobrego. Dobrze, jak żech trefiół na cuker, ale gorzi bóło, jak na mąka abo sól. Skrziwiyło mie i aż gową żech trzóns, ale nigdy drugi rołz do tyj tytki żech nie siyngoł. Szkoda yno, że tich biksów z tejym i bołnkafejym żech nie umioł jeszcze łotwierać. Oma mi łopowiadała, że joł bardzo nie lubiół siedzieć na topku, ale jak posadziła mie i otwarła bifej na dole, kaj były gorcy i pokrywki, to żech móg siedzieć i pół godziny. Wtedy tyż dozwolyła mi wyciągać wszystko: gorce, dekle, tipliki, bunclołczki, patelniy, nawet britfanka, ale ta to była za ciynżkoł.
Jedne boczne drzwiczki w bifeju bóły zawarty na kluczik. Ale rołz żech tak dugo kranciół a kranciół, aż se łotworzyły. Co joł tam znołd za skarby, Pónbóczku roztomiyły i Przenajświytszoł Panienko!- jakby to pedziała moja ołma. Tam były taky róztomajty kolorowe tytki: puddingi, galaretki, kołkusraszply, i nie wiam, co jeszcze. Do dzisia se w dóma zy mnie śmiejóm, jak ołma spóminoł, jak to wlazła z dworu do kuchni, a joł siedza na topku, gamba połnoł, a joł pluja naokoło i chnet płacza, że taky niedobry bómbóny. Jaky bómbóny? Ołma zaglóndoł na porożciepowany papiórki i jak se nie zacznie śmiołć… Bo joł se pojodł gałki muszkietałowy, a żech bół pragliwy, to nie wez yno jednyj, yno narołz możno z piyńc. Ołma se śmioła corołz to głośniyj, a joł corołz to głośniej beczał, bo mie w gambie tak wszystko połlyło… Do dzisia na gałka nie mogą wejrzeć, a co dopiero czuć!
A wyżi w bifeju, po bokach tyż były dwie klapy. Jedna se zacinała i ołma sama nie umiała jyj łotworzyć, no i możno dobrze, bo tam to skludzóne były lyki. Jednak ta jedna klapa dała se otworzyć, a tam mioł zajś ołpa swoja skrytka. Tam zawsze leżało to, co nikaj indzi nie dało się skludzić: sznurki, śrubki, brele, jakie popsute klamory, ale to było wtedy dló mie ciekawe… Na pojszczodku bifeja zawsze stoł zygor, a dookoła musiało być czysto. Ale czansto bez lato wele zygora na bifeju leżała klapaczka. To kónsek kija i do tego skórzanoł szmatka na końcu. Na muchy takoł klapaczka była najlepszoł. No ale bywało tyż i tak, że jak żech za fest w bifeju chcioł sznupać, to ołma mi jóm pokazywala i gołdała, że takoł klepaczka to tyż na postraszynie dziecióm, co by po rzici nie dostały, jak są rozbekani.
Wiynci w bifeju dugo nie móg żech widzieć. Dopiyro, kiedy umioł żech już wlyjźć na hoker i siyngnónć do góry, toch se obejrzoł, kaj stojóm szklónki i talyrze. Ale to już nie było ciekawe. Myjślicie, że to już cały bifej – wcale niy! Rołs, jak mi autko wjechało pod bifej, to znołd żech pod niym kónsek gansi. Ja, uwierzcie! To było yno skrzidło od gansi. Ołma skludziła je za nogą od bifeja, bo potrzebowała jy do wymiatanioł popiołu z pieca. Na samym randzie bifeja, przi ścianie, kaj nielekko było wejrzeć, znołdżech sztrajchly, ale, jak ołma to widziała, to zarołz na samym wiyrchu bifeja je skludziła. No tam to jeszcze żech ani z hokera nie umiał siyngnąć.
Ale cojś żech musioł wymyjsleć, bo jak sznupać, to na całygo ! Toli żech wykómbinował, żeby posznupać na samyj górze bifeja, musiołżech po cichujśku i szybko wlyjźć na bifej. Tak żech zrobił. I co żech znołd? Na samyj górze było połno gazetów i jedna ciekawoł biksa – z piniyndzmi. Leżoł tam tyż beret i mycka od ołpy. I już nic wiyncyj. Bifej łodkrół przedy mną wszystky swy tajemnicy. Trocha szkoda.
Choć dzisiej już żech uros i na góra bifeju umiam sóm wejrzeć, to i tak mie kusi, coby w bifeju posznupać, bo tam zawsze co ciekawego znejda.
To joł – Sebastian, w mojym kinderbecie u omy w kuchni. Wele mie moja praołma – Francka, a przi bifeju moja ołma Basia.
