Rok 2025 zapisał się w historii Muzeum Śląska Opolskiego jako czas wyjątkowego jubileuszu. 125-lecie istnienia instytucji stało się pretekstem do szeroko zakrojonych działań wystawienniczych, edukacyjnych, naukowych i artystycznych – skierowanych zarówno do mieszkańców regionu, jak i do turystów oraz środowisk naukowych i kulturalnych. Obchody miały charakter wielowątkowy i konsekwentnie podkreślały rolę muzeum jako jednego z kluczowych strażników dziedzictwa Śląska Opolskiego.
Książęcy Pokój – wystawa jubileuszowa o europejskim wymiarze
Centralnym punktem obchodów była wystawa najnowszej kolekcji muzeum „Książęcy ogród sztuk – w Pokoju Wirtembergów”. Po raz pierwszy w tak szerokim zakresie zaprezentowano dzieje książęcego Carlsruhe – dzisiejszego Pokoju – unikatowego w skali Europy zespołu rezydencjonalno-ogrodowego rodu Wirtembergów.
„Książęcy ogród sztuk – w Pokoju Wirtembergów”
Pierwsza tak obszerna prezentacja dziejów Carlsruhe – Pokoju jako ważnego ośrodka życia kulturalnego Śląska.
Ekspozycja została zbudowana w oparciu o nowo pozyskane zbiory Muzeum Śląska Opolskiego, w tym obiekty nabyte na aukcjach zagranicznych oraz dary przekazane przez potomków książęcej rodziny Wirtembergów. Wystawa ukazywała zarówno artystyczny, jak i kulturowy wymiar Pokoju, podkreślając jego znaczenie na mapie europejskiego dziedzictwa.
125 lat pamięci zapisanej w zbiorach
Istotnym elementem jubileuszu były także dwie odsłony wystawy „Nie zapomnij odwiedzić muzeum”. W symboliczny i refleksyjny sposób opowiadały one historię instytucji, jej zbiorów oraz ludzi, którzy przez 125 lat współtworzyli Muzeum Śląska Opolskiego.
„Nie zapomnij odwiedzić muzeum”
Najstarsze kolekcje, rzadko prezentowane zabytki i fundamenty muzealnych zbiorów.
Zwiedzający mogli zobaczyć najstarsze kolekcje muzeum – obiekty na co dzień przechowywane w magazynach, znane dotąd głównie badaczom. Była to wyjątkowa okazja do bezpośredniego kontaktu z zabytkami, od których rozpoczęła się działalność instytucji.
„Strzał w dziesiątkę” – kolekcje w odsłonach
Ważnym punktem programu jubileuszowego był również cykl „Strzał w dziesiątkę. Zbiory Muzeum Śląska Opolskiego w 10 odsłonach”. Przez dziesięć miesięcy prezentowano wybrane, reprezentatywne zabytki ze wszystkich działów merytorycznych muzeum.
„Strzał w dziesiątkę”
Dziesięć miesięcy – dziesięć odsłon – dziesiątki zabytków ze wszystkich działów muzeum.
Każdej odsłonie towarzyszyły działania edukacyjne oraz pamiątkowe karty kolekcjonerskie, które spotkały się z dużym zainteresowaniem publiczności.
Jubileusz w dialogu z odbiorcami
Program obchodów uzupełniały: wystawa plenerowa przed gmachem głównym muzeum, liczne wykłady, oprowadzania kuratorskie, spotkania autorskie, warsztaty rodzinne oraz wydarzenia realizowane w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa. Całość dopełnił katalog jubileuszowy, podsumowujący 125 lat działalności Muzeum Śląska Opolskiego.
Kulminacją jubileuszu była uroczystość 6 listopada 2025 roku. W jej trakcie Muzeum Śląska Opolskiego zostało uhonorowane Brązowym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, przyznanym przez Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Uznanie dla pracy kolejnych pokoleń muzealników i znaczenia instytucji w skali regionu i kraju.
Odznaczenie to stanowiło symboliczne zwieńczenie jubileuszu, ale zarazem potwierdzenie trwałej pozycji muzeum na mapie polskiej kultury.
Rok 2026: nowa przestrzeń, nowe otwarcie
Obchody 125-lecia nie były jedynie podsumowaniem przeszłości. Stały się impulsem do dalszego rozwoju instytucji i wyraźnym wstępem do nowego etapu działalności.
Rok 2026 w Muzeum Śląska Opolskiego upłynie przede wszystkim pod znakiem adaptacji i uruchamiania nowej przestrzeni – Silesia Centrum Dziedzictwa i Sztuki. Instytucja finalizuje prace koncepcyjne związane z zagospodarowaniem kolejnych kondygnacji obiektu, który w najbliższych miesiącach stanie się ważnym zapleczem muzealnym, edukacyjnym i kulturalnym regionu.
Funkcje i przestrzenie Silesia Centrum
Na pierwszym piętrze zaplanowano nowoczesne magazyny muzealne, w tym magazyny studyjne, umożliwiające bezpieczne przechowywanie zbiorów oraz ich udostępnianie w celach badawczych i edukacyjnych.
Parter obiektu stanie się przestrzenią intensywnej pracy merytorycznej i otwarcia na publiczność. Powstanie tu nowa pracownia konserwacji zabytków oraz stałe wystawy – w tym ekspozycja prezentująca kolekcję opolskiego środowiska plastycznego. Swoje miejsce znajdzie również wystawa poświęcona przemysłowej historii Opola, ze szczególnym uwzględnieniem dziejów opolskich cementowni. To kontynuacja realizowanego od kilku lat projektu muzeum, którego celem jest przywracanie pamięci o tym ważnym fragmencie lokalnego dziedzictwa.
Na parterze zaplanowano także muzealną bibliotekę z czytelnią, przestrzenie do prowadzenia zajęć edukacyjnych oraz sale konferencyjne. Część pomieszczeń zostanie udostępniona instytucjom kultury, organizacjom pozarządowym, fundacjom i stowarzyszeniom, których działalność statutowa jest spójna z charakterem Silesia Centrum. Podmioty te będą mogły prowadzić swoją bieżącą działalność bezpośrednio w obiekcie, współtworząc jego program i środowisko.
Nowa strategia promocji i wielka sala wydarzeń
Muzeum zakończyło prace nad koncepcją marketingową Silesia Centrum. W najbliższym czasie pojawią się nowe oznaczenia przestrzeni oraz dedykowana strona internetowa, pełniąca m.in. funkcję oferty wynajmu sali eventowej. Od stycznia planowana jest intensywna promocja obiektu, tak aby sala ponownie stała się miejscem otwartym na wydarzenia kulturalne, społeczne i komercyjne, a także na inicjatywy mieszkańców regionu.
Silesia Centrum – ponad 2000 m² przestrzeni
Do 1100 uczestników, bale, konferencje, koncerty i duże wydarzenia.
To wyjątkowa przestrzeń – ponad 2000 m², zdolna pomieścić do 1100 osób. Idealnie nadaje się do organizacji bali, konferencji, koncertów i dużych wydarzeń. W tym celu przeprowadzono także modernizację nagłośnienia, dostosowując je do współczesnych standardów i potrzeb wydarzeń konferencyjnych.
Dziedzictwo i technologia: projekt z KPO
Muzeum Śląska Opolskiego rozpoczęło realizację projektu „Od gliny do wirtualnej rekonstrukcji. Kaflowe dziedzictwo w nowym świetle”, dofinansowanego ze środków KPO – Next Generation EU. Projekt łączy dziedzictwo archeologiczne z nowoczesnymi technologiami i edukacją.
Kluczowym efektem będzie multimedialna prezentacja procesu digitalizacji kafli piecowych z zamku Piastowskiego w Opolu. Stała ekspozycja muzeum zostanie wzbogacona o nowoczesne rozwiązania multimedialne. Zaplanowano również bezpłatne warsztaty, szkolenia i spotkania z ekspertami. Wszystkie wydarzenia odbędą się w okresie styczeń–luty 2026, a w lutym przewidziano prezentację nowych elementów ekspozycji.
Całkowita wartość projektu wynosi 222 629,21 zł, z czego 152 646,44 zł pochodzi ze środków Unii Europejskiej.
Rok 2026 zapowiada się jako czas intensywnej pracy inwestycyjnej, programowej i edukacyjnej, ale także jako kolejny krok w otwieraniu Muzeum Śląska Opolskiego na nowe formy działania i nowe grupy odbiorców. Instytucja wchodzi w następny rozdział swojej historii, pozostając ważnym miejscem dialogu o dziedzictwie, tożsamości i kulturze Śląska Opolskiego.
Fot. melonik, Michał Grocholski
