W poszczególnych odcinkach prezentujemy pokonkursowe prace Regionalnego Konkursu Literackiego „Ze Śląskiem na ty”. Imprezę od 27 lat organizuje Łubniański Ośrodek Kultury.
Autor: Emilie Placzek kl.4b, Szkoła Podstawowa nr 1 w Głogówku
Moja ołma Erika Richter, z dómu Baron, urodziła se 17 marca 1939 roku w Strokowie wele Głogowka. Mioła siostra blizniołczka – Rynata. Jak bóły jeszcze malutky, jeji łojciec, a mój praołpa Emanuel musioł iść na fronta we wrzejśniu 1939 roku. Wy marcu 1945 roku prziszoł du dóm na przepustka i wtedy se wszyjscy widzieli łostatni rołz. W marcu w Racławicach Ślónskich boł straszni kocioł i tam siołał wojołków padło. Nołsz praołpa możno tyż, bo po dzisiejszy dziyń niy ma go ani żywi ani martwi.
Ołma Erika i jyj siostra bliźniołczka Rynata na komunii
Ołma jeszcze dycki spóminoł, jak to bez wojnał, praołpa musioł robić za parobka. Wy lejsie przi Strokowie była wieloł gospodarka. Było tam bez 20 hektarow. Żyła se tał jedna rodzina, ale prziszła choroba, a poti śmiartka i wezła gi mamał do siebie, a łojciec boł na froncie. Moj praołpa Emanuel dostoł rozkaz, żeby szoł i tam pomołgoł obrołbiać ta gospodarka. Jakby nie usuchnoł, to by go rozszczylali. Po wojnie ta ich dziołcha dziynkowała za pomoc i dycki gadała, że jakby nie nasz praołpa Emanuel, to by poumierali z głodu.
Praołpa Emanuel jak szoł na fronta
Potym we kwietniu 1945 roku moja ołma Erika z mutrą i siostrą uciykały do gospodołrza do Czechów, żeby przeczekać fronta i były tam trzi miesioncy. Do dzisiej ołma gadoł, że tyn bałer boł do nich dobri. Jak jechały zajś nazołt, to już z daleka widziały, iże chałupy we Strokowie niy ma, bo zgorała, yno se jeszcze tlyło. Moja praołma padała: ,,Co joł tera pocznał z timi dziećmi…?’’ Miyszkały w końcie we chlywie, nie było inny rady. A poleku, poleku se budowały swoja chałupa i ukłołdały życiy łod nowa.
Tak leciały ty lata. Moja praołma Marika kołrzdi dziyn chodziyła na zygrody i yno wyglądała, kedy tyn chop przidzie. Ale nigdy se nie doczekała. Rołs na noc zapomniała skludzić pranie ze sznury, a że po wojnie była takoł bieda, to i stary lónty były zołcny, besto rano, jak stała, już nic nie było. Wszystko było ukradzione.
Po wojniy do wsi przyjechali mieszkać repatryjanci ze wschodu, a genał ze Stanisławowa. Ale moja praołma padała, że łóni nikaj nie pudóm, bo jakby praołpa prziszoł nazołt, to kaj nołs banie szukoł. Ale dobrze im se tam razał żyło, ludzie nawzajem byli se pomocni. I tak mojy ołmie Erice leciało życiy, jak była frelkóm chodzióła ze swojóm siostrą Rynatom na potańcówki do Kajzimierza. Dalyj już ni, bo by padali, że to są lotawicy. Ołma Erika bardzo ciężko robiyła na polu. Całoł zima za dnia muciyło se we stodole zboży, a na wieczór skubało piyrzy. A jeszcze mieli czas, żeby upiec kołołcz ze posypkóm i szyjbki. A jak prziszło lato, to roboty było bez końca od zygrudki, bo nie mogło se przecał nic zepsuć, wszystko cza było zaprawić. Sąsiedzi gadali: ,,Czymu ti dzieucho se już nie wydołsz, yno se tak sama mynczisz?’’ A jeji mutra wtedy już bardzo chorowała. Rołs sómsiołd przikludziół du dóm swojygo kolegy z Lajznic i genał drugygo lutygo 1962 roku mojoł ołpy Willi zapoznał se z mojóm ołmoł Erikom. Jak już se trocha znali ołpa padoł: ,,Jak se chcemy, to co byndziymy dugo łajzić.’’ I tak 28 października 1962 roku mieli wesely. Majóm pięcioro dzieci. Najstarszoł Kloudia jest w klołsztorze w Nyjsie. I jest tyż mojóm połtkóm. A jak żech miała Komunia Świantom, to farosz padali, że jeszcze z taką matką chrzestną fotografki niy mieli. Potym urodziła se ciotka Barbara, uja Joachim, moja mama Emanuela i ciocia Andryja. Ołma Erika cały życiy żyła w Strokowie z ołpóm Willi. Ciynżko robiyli na polu, besto ołpa jak mioł 58 lot dostoł zawał i wylyw. I ołma bardzo rzykała ło zdrowiy do ołpy i tak wyrzykała, bo dożyli razym Złotygo Wesela.
Ołma i siostra bliźniaczka Rynata przed płotam w dumu rodzinnim
Ołma Erika dziyńki Bogu żyje. Moł 82 lata i je bardzo wyrobiónoł. Siyłam rzykoł, prosi Pun Buczka ło zdrowiy i siły do roboty, bo tak jak piyrwi moł kury, kaczki i gynsi, a poti robi z tygo gynzyfet, któri je richtich zołcni. A w chałupie tyż jeszcze wszystko zrobi: sprzuntoł samymu i wyciyroł dyly. A joł bardzo lubiam jeździć do Strokowa i gi tam tyż czansto pomołgom. A nołbarzi lubiam tam jejździć jak je moja kuzinka Lisa z Rajchu, bo wtedy je richtich fajnie.
To zdjynciy zostało zrobiony 28 października 2012 roku, kedy ołpa z ołmom mieli Złoty Wesely. Dycki pamiyntóm, jak żech mioła dwa lata joł i moja kuzinka Lisa lołtałymy kole ołpy, a łón rołs beczał, a rołs se śmiał, a joł jak taky mały dziecko rołs po nim skołkałach, a rołs se tyż śmiołach. Ołma Erika stoła nad nami i dołwałą pozór, coby ną se nic nie stało, a co trochał po cojś leciała do kuchyni, a to zajś prziniosła jakyś paskudy. I tak nóm lecioł czas na Strokowie. Teraz ołpy już niy ma, bo umar 7 czerwca 2013 roku i jak teraz jeżdrżam na Stroków i prawie je moja kuzinka, to tyż dycki spóminómy ołpy i jak to było fajnie jak tu bół. Choć joł żęch była wtedy małoł, to móm taky prześwity pamiyńci, jak ołpa wyglóndoł i jaki boł.
To już je koniec tygo łopowiadania, a boła to historia opowiedzianoł przez moja ołma, jak to piyrwi było i jak żyli ich starziki. Tak ech se pomyślała, iże cza spisywać przeżycia naszich ołmów i ołpow, żeby pamiyńć ło nich nie zaginoła.
