Zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21 z późn. zm.) przez odpady medyczne rozumie się odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny. Powstają one m.in. w szpitalach, sanatoriach, ośrodkach leczenia odwykowego, zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych, czy hospicjach. W katalogu odpadów są one sklasyfikowane w gr. 18.
Odpady medyczne można podzielić na:
1) ODPADY MEDYCZNE ZAKAŹNE m.in. części ciała i organy, pojemniki na krew, odpady zawierające żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny, odpady zanieczyszczone krwią, wydzieliny, wydaliny zawierające czynniki chorobotwórcze, odpady z operacji / zabiegów, czy pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych.
2) ODPADY MEDYCZNE SPECJALNE m.in. chemikalia, odczynniki chemiczne zawierające substancje niebezpieczne występujące zwłaszcza w laboratoriach przy pracach diagnostycznych, odpady amalgamatu dentystycznego.
3) ODPADY MEDYCZNE INNE NIŻ NIEBEZPIECZNE m.in. narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki, odzież jednorazowego użytku, strzykawki (bez igieł).
4) ODPADY WETERYNARYJNE ZAKAŹNE m.in. odpady zawierające żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny (cewniki, worki na mocz), narzędzia chirurgiczne i zabiegowe zanieczyszczone materiałem skażonym, zanieczyszczone strzykawki, szkło laboratoryjne, aparaty do kroplówek, szpatułki lekarskie.
5) ODPADY WETERYNARYJNE NIEBEZPIECZNE powstające w klinikach i gabinetach weterynaryjnych m.in. chemikalia lub substancje o niebezpiecznych właściwościach występujące zwłaszcza w laboratoriach przy pracach diagnostycznych bądź na skutek korzystania z aparatury diagnostycznej, nieopróżnione do końca oryginalne pojemniki po lekach, przeterminowane leki w oryginalnym opakowaniu, resztki substancji suchych lub tabletek.
6) ODPADY WETERYNARYJNE POZOSTAŁE m.in. narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki, inne odpady niezakaźne – narzędzia do operacji bez przedmiotów ostrych, opatrunki, odzież jednorazowego użytku, przeterminowane zanieczyszczone chemikalia, odpady z aparatów diagnostycznych.
Każda grupa powyższych odpadów ma specyficzne wymogi odnośnie miejsca przechowywania (odpowiednio przystosowane pomieszczenia, stacjonarne urządzenia chłodnicze), warunków magazynowania (odpowiednia temperatura i czas). Sposób pakowania również jest ściśle określony.
I tak odpady medyczne zakaźne, z wyjątkiem odpadów o ostrych końcach i krawędziach, zbiera się do worków jednorazowego użycia z folii polietylenowej, koloru czerwonego. Są one nieprzezroczyste, wytrzymałe, odporne na działanie wilgoci i środków chemicznych, z możliwością jednokrotnego zamknięcia.
Z kolei odpady o ostrych końcach i krawędziach zbiera się w pojemnikach jednorazowego użycia, sztywnych, odpornych na działanie wilgoci, mechanicznie odpornych na przekłucie bądź przecięcie. Pojemniki lub worki należy zapełniać do 2/3 ich objętości w sposób umożliwiający ich bezpieczne zamknięcie. Każdy pojemnik i każdy worek powinien posiadać odpowiednie oznaczenia umieszczone
w widocznym miejscu. Oznakowanie identyfikujące powinno zawierać: kod odpadów w nich przechowywanych, adres zamieszkania lub siedzibę wytwórcy odpadu, datę zamknięcia oraz dopuszczalne sposoby unieszkodliwiania (odpady medyczne zaliczane do niebezpiecznych nie mogą być poddawane odzyskowi).
Pojemniki na odpady medyczne
Dopuszczalne są cztery podstawowe metody unieszkodliwiania odpadów medycznych:
1. Termiczne przekształcanie odpadów, czyli spalanie – w minimalnej temperaturze 1100˚C. Metoda ta prowadzi do redukcji odpadów do 90% objętości, ale charakteryzuje się znacznym kosztem w porównaniu z innymi metodami unieszkodliwiania odpadów oraz wysoką emisją spalin.
2. Autoklawowanie jest to metoda sterylizacji parowej. Stosuje się dwa podstawowe rodzaje: próżniowe i grawitacyjne które różnią się sposobem usuwania powietrza. Zaletą tej metody jest łatwość jej zastosowania i brak konieczności wcześniejszego rozdrabniania, a wadą brak możliwości zastosowania do większości odpadów medycznych.
3. Dezynfekcja termiczna polega na odkażeniu poprzez przekształcanie parowe odpadów w wysokiej temperaturze (około 480 – 705OC) w warunkach ciśnienia atmosferycznego. Pozwala to na zredukowanie całkowitej masy odpadów o 50%.
4. Działanie mikrofalami to procesie sanitacji wykorzystuje się parę podgrzaną za pomocą mikrofal. Większość mikroorganizmów ulega zniszczeniu pod wpływem działania fal o częstotliwości 2450 MHz i długości fali 12,24.
Dotychczasowy stan gospodarki odpadami medycznymi w kraju ulega stopniowej poprawie, jednak ciągle często zdarza się, że odpady medyczne bez odpowiedniego zabezpieczenia trafiają na wysypiska odpadów komunalnych lub spalane są w kotłowniach szpitalnych. Problematyka prawidłowego usuwania i unieszkodliwiania odpadów medycznych stanowi aktualnie jeden z istotnych problemów dostrzeganych przez służby sanitarno-epidemiologiczne i ochrony środowiska, głównie z uwagi na rozproszenie miejsc powstawania tych odpadów.
Źródła:
https://www.eco-abc.com.pl
https://www.recyclingo.com
