Rafał Nocoń
Moja Ołma Usia z domu Sowa pochodzi ze Strzelec Opolskich, a richtich ze Suchołon – to takoł dzielnica Strzelec, bo dołwniyj boła wsiom, som tam prawie same gospodarstwa. 40 lołt tymu wydała się za mojego ołpy Wilyma, wtory zwoł się Skowronek. We Suchyj ludzie śmiołli się z ołpy, że sowa zjadła skowronka, bo sowa to taki drapieżny ptołk.
Ołma nie miała leko na początku, ludzie przezywali jom „pani z miasta”, myśleli że ołma moł dwie lewe rynce do roboty. Z praołmom Weroną tyż jyj boło ciyżko. Dwie gospodynie na jednym podworku!!! W jednym zołgrodku!!!
Ołma Usia drapko pozyskała szacunek ludzi. Mimo tego, że nie skończoła żołdnyj specjalnyj szkoły moł dwa fachy w rynkach: krawiectwo i kucharstwo. Kobiyty ze wsi łajzioły do niej szyć zołpaski, klajdy abo mantle, przeszyć galoty. Do dzisiej pieke pyszne kołołcze, kreple, torty i ważi bardzo dobre mitaki. Mieć ołma na co dziyń, a nie od świynta to prawdziwy skarb. Ołma i Ołpa som dobrym przykładym dla nołs gościnnych i robotnych ludzi.
Ołma bardzo lubi śpiewać, jak piecze – śpiywoł, jak szyje – śpiywoł, jak ważi – śpiywoł, yno jak jom wtojś mocno wkuzi to wrzeszczy. Łod 19 lołt śpiywoł w ludowym zespole Suskie Skowronki. Zespół zostoł założony we wrzejśniu 1997 roku na okoliczność 100-lecia Ochotniyczyj Straży Pożarnyj we Suchyj. Wtotregojś wieczora po mszy zebrało się połra kobiyt przed kojściołym i przy gołtce wymyśloły, że założom zespoł kobiyt wtore umiom i chcom śpiewać pieśni ślonkie. Panie: Regina i Berbla Skowronek założoły nowy zespół do wtorego należały kobiyty co się zwały Skowronek. Panie: Hejdla, Urszula, Berbla, Regina, ale tyż Bogusława Piechaczek, Maria Hasterok, Anna Piontek, Maria Ploch a przygrywoł na akordeonie Pan Józek Hurek.
Jak zawsze początki boły ciężkie. Nie zawsze świetlica boła wolno, wtedy zbierały się u kogoś w doma i tam ćwiczoły. Po trzeciej próbie zespół dostoł zaproszenie na Dożynki Parafialne do Szymiszowa – Osiedle. Ich śpiew sprawioł dużo radości ludziom . Po jakimś czasie do zespołu dołączoł Pan Wojciech Witezy – organista z Rozmierzy i Pani Jadwiga Golec. Drugi rołz wystąpili w Doma Sióstr Zakonnych kaj śpiewali i bawili się z osoboma starszymi i biydnymi.
Moje siostry pamiyntajom jak ćwiczoły ołma z piosynek, a ciyżko jej to szło, bo czansto nie znała melodii a słowa już musiała umieć. Na wieczór ołma przjyzdzała do nołs do Rozmierki i śpywała piosynki z nami. Suskie Skowronki spiywajom prawie wszystko: pieśni kościelne, starażackie, śląskie, patriotyczne w cztyrech jynzykach: po śląsku, po niemiecku, po polsku i po czesku. Pierwsze piosynki to boły "Te łopolskie dziołchy", "Poszła Karolinka", "Szła dzieweczka do laseczka", "Zachodzi słoneczko”, "Marijanna".
Po jakim czasie zespół zaczoł współpracować z Panym Emilym Zimoń, poetom i twórcom ludowym, wtory groł prawie na wszystym, a nie chodzioł do szkoły muzycznyj. Som takie ludzie, że im całe życie groł muzyka i majom smykałka do szpasu. Takiym czowiekym był pan Emil. Dzisiej chodzam do szkoły z jego wnukom Emilym Gola, wtorymu som tyz yno żarty w gowie. Pan Emil pisoł teksty piosynek dla zespołu np.
Nasza Sucha najpiękniejsza
Sucha wioska bardzo stara
w dwunastym wieku istniała
Jak Jadwiga przyjeżdżała
wioska kapliczkę stawiała
Potem kościół postawili
bo ludzie pobożni byli
Teraz grotę i dzwonnicę
Z Matką Boża na jej szczycie.
Pan Emil, aby napisać piosynki, musioł znać historia wsi.
9 maja 1998 roku w Suchyj boło wielkie Świynto – !00 lecie straży pożarnyj. Wtedy zespół dostoł jednakowe stroje z Domu Kultury ze Strzelec i już oficjalnie wystympowoł pod nazwą Suskie Skowronki.
W krótkim czasie zespół pozyskał dużoł popularność. Dostołwali tela zaproszeń na różne festyny, biesiady, dożynki, konkursy, że musieli czansto odmawiać, Pani Regina wtedy gołdała: Przecia się nie rozdwojymy”. Zespół Suskie Skowronki może się pochwołlić wieloma nagrodoma
- 2009 roku I miejsce w Ogólnopolskim Festiwalu Piosynki Strażackiej w Ciechocinku
- 2002 roku I miejsce w Festiwalu Nasze Korzenie w Łosiowie.
- 2000 roku zespół dostoł Laur Ziemi Strzeleckiej
- 2006 roku dostali medal od marszałka Grzegorza Kubiaka "Za Zasługi dla Województwa Opolskiego”
Tych nagród, listow pochwalnych, gratulacyjnych, podziękowań boło bardzo dużo, ale najwiynkszym sukcesem zespołu jest pozyskany szacunek wśród ludzi i radość, szczynście, uśmiech jakom mogom innym sprawić. Suskie Skowronki miały tyż czansto pod góra, nie rołz nie mieli piynindzy na dojazd czy na stroje ludowe. Zawsze trzeba było jakoś skombinować na to, czansto kobiyty same dokłołdały do tego interesu. Piyrwsze stroje moja ołma uszoła, potym chusty dokupioły i wianki. Każdy se myśli że łoni kupa piynindzy dostana za wystymp, a to nie prowda.
Suskie Skowronki nie rołz śpiywajom za szklonka kawy i koncek kołołcza, dlatego do zespołu nie chcom należeć mode kobiyty ze wsi, wtore som wyliczone i nic za darmo nie zrobom. Tłumaczom się, że nie majom czasu abo nie umiom śpiewać, a to yno takoł wymowka, wolom tera jeździć do kosmetyczek, abo do sklepów na zakupy. Moja Ołma gołdoł, że tera som żadne – czyli brzydkie czasy – żołdyn nic za darmo nie zrobi i mało wtorymu się cojś chce.
To je moja kochanoł Ołma i Ołpa.
Ołma do dzisiej śpiywoł w Zespole Suskie Skowronki, już 19 lołt, na bezrok bandom mieli rocznica 20 lołt istnienia. W doma boło przez czynste wystympy dużo swady i larma. Ołpa nie rołz som jechoł na geburstag, czy na basyn (bardzo z ołmom lubiom jeździć na basyn do Kamienia Śląskiego). Ołma czasami każdo niedziela kajś wyjeżdżała z zepołem. To nie takie proste śpiywać i występować prawie co tydzień. Moja mama zawsze goldoł „Możesz dostołwać wiela nagród, mieć dużo pieniędzy, ale szacunku i to, że bandom o ciebie dobrze gołdać se nie kupisz choć i byndziesz bogaty, ino przez uczciwoł praca i szacunek innych ludzi byndziesz prawdzie bogaty”.
Rafał Nocoń
Od redakcji: Rafał Nocoń jest uczniem Publicznej Szkoły Podstawowej w Suchej. Za swą pracę w konkursie "Ze Śląskiem na ty – 2016" otrzymał I nagrodę w kategorii II (uczniowie klas V-VI szkół podstawowych). Pełną listę laureatów konkursu znajdą zainteresowani pod adresem:
https://www.grupalokalna.pl/beczka/nagrodzeni-i-wyroznieni
