Trafiliśmy na ciekawą informację. Wójt gminy Chrząstowice poinformował niedawno o propozycji przystąpienia jego gminy do Euroregionu Pradziad, a także o ofercie podpisania partnerstwa z czeską gminą Zátor, która należy już do wspomnianego euroregionu. Sprawa ta ma wiele różnych smaków i smaczków, które postaramy się choć pokrótce przedstawić.
Euroregiony, tworzone w Unii Europejskiej, miały obejmować tereny leżące po dwóch stronach granicy państwowej (oczywiście mogą też być euroregiony obejmujące obszary należące do trzech państw). Jednym z głównych celów tworzenia euroregionów było ożywienie współpracy i kontaktów społeczeństw sąsiadujących państw, by granice nie dzieliły ludzi tak silnie.
Euroregion Pradziad skupia gminy leżące w Polsce (województwo opolskie) i Czechach (kraje ołomuniecki i morawsko-śląski). Umowę o utworzeniu Euroregionu Pradziad podpisano 2 lipca 1997 roku w Jesioniku (po czesku Jesenik). Nazwa euroregionu pochodzi od jednej z najwyższych gór w Czechach – Pradziada (po czesku Praděd, po niemiecku Altvater). Góra ta ma 1493 metry n.p.m., czyli niewiele mniej niż licząca 1603 metry Śnieżka – najwyższa w Czechach, a ściślej na granicy Czech i Polski.
W 1980 na szczycie Pradziada oddano do użytku wieżę telewizyjną. Sięga ona dziś na wysokość 145 metrów, więc jej wierzchołek jest na wysokości 1638 metrów n.p.m., a to już najwyżej w Czechach. Warto podkreślić, że Pradziad to jeszcze Śląsk. Wprawdzie to już na samej granicy Śląska, ale wciąż jeszcze na Śląsku. Zainteresowanym polecamy pieszą wędrówkę na Pradziada, najlepiej przepiękną trasą z Karlovej Studánki, kanionem rzeki Bílá Opava (o tej trasie napiszemy jeszcze kiedyś oddzielnie). Na szczycie, obok wieży telewizyjnej, można sobie zrobić zdjęcie z "Pradziadem".
Do Euroregionu Pradziad należy wiele gmin z województwa opolskiego, ale nie wszystkie. Należą głównie gminy z południa województwa, choć są też i z samej północy. Mapka poniżej pokazuje, które gminy zdecydowały się na udział w Pradziadzie, a które nie.
Należące do Pradziada polskie gminy zaznaczone są kolorem zielonym, a czeskie kolorem niebieskim. Dodatkowo gminy powiatu opolskiego oznaczyłem literkami. Do Pradziada należą wszystkie gminy powiatu z lewego brzegu Odry, tj.: Dąbrowa (D), Komprachcice (K), Prószków (Pr), Tułowice (Tł) i Niemodlin (N). Na prawym brzegu Odry należą do Pradziada tylko Popielów (P) i Ozimek (O). Pozostałe gminy, tj.: Tarnów Opolski (TO), Chrząstowice (Ch), Turawa (T), Łubniany (Ł), Murów (M) i Dobrzeń Wielki (DW), nie przystąpiły do Pradziada.
Do Pradziada należy też miasto Opole (Op), które jest odrębnym powiatem. Duża literka G oznacza z kolei powiat Głubczyce. Żadna z jego gmin (Głubczyce, Branice, Kietrz i Baborów) nie należy do Pradziada, ale wszystkie zdecydowały się na przystąpienie do polsko-czeskiego Euroregionu Silesia.
Czarną kropką po czeskiej stronie oznaczyliśmy na mapce gminę Zátor, która miałaby być partnerem dla gminy Chrząstowice. Czeska gmina (obec) wielkością przypomina bardziej nasze sołectwo, niż gminę. Gmina Zátor składa się z dwóch wsi. Oprócz Zátora obejmuje jeszcze wieś Loučky (Łączki). Cała gmina ma ok. 19 km kw. powierzchni i około 1,2 tys. mieszkańców. Gmina Chrząstowice to ok. 82 km kw. powierzchni i 6,8 tys. mieszkańców, czyli prawie pięć razy więcej.
Na terenie wsi Zátor leży góra Zátor, na której w pradawnych czasach znajdował się gród Zátor. Nazwę Zátor wywodzi się w tamtych stronach od łacińskiego "sator". Wydaje się, że łacińskie "sator" oznacza siewcę, ale w Zátorze uważają chyba, że łaciński "sator" to oracz, więc w swym herbie na głównym miejscu umieścili pług.
Być może Euroregion Pradziad jest tak ekspansywny, że chce włączyć w swe struktury nie tylko gminę Chrząstowice, ale ta właśnie gmina ma szczególne znaczenie. Leży między Opolem a Ozimkiem, które już należą do Pradziada. Ponadto w należącej do Gminy Chrząstowice wsi Suchy Bór ma siedzibę Opolska Fundacja Inicjatyw Międzynarodowych, która to fundacja jest czołowym ośrodkiem strategicznym Euroregionu Pradziad. Właśnie tej fundacji powierzono opracowanie Strategii Rozwoju Współpracy Polsko-Czeskiej w Euroregionie Pradziad na lata 2014-2020. Jakże by więc mogło być tak, że główny ośrodek strategiczny euroregionu ma siedzibę poza euroregionem?!
