W sprawie tego, gdzie dokładnie powstała pierwsza na Śląsku bażantarnia, opinie są sprzeczne. Zgodne są jednak przynajmniej w tym zakresie, że było to na terenie obecnego powiatu opolskiego, a nawet precyzyjniej, na terenie obecnej gminy Niemodlin lub gminy Tułowice.
W opublikowanym na łamach "Bibliotekarza Opolskiego" nr 4/2014 artykule Krystyny Pawłowskiej "Historia i współczesność gminy Tułowice" znajdziemy informację, że w Tułowicach Małych działała najstarsza na Śląsku bażanciarnia. Autorka nie wskazuje jednak źródła tej informacji. Zainteresowani znajdą wspomniany artykuł pod adresem:
https://www.bibliotekarzopolski.pl/bo64-22.html
Z kolei na łamach wydawanego przez Politechnikę Krakowską "Czasopisma Technicznego. Architektura" (nr 5-A z 2015 roku) Anna Steuer-Jurek w artykule "Lipno – dawny zwierzyniec, współczesny zespół przyrodniczo-krajobrazowy" pisze, że "Pewne jest, że już w 1567 r. istniała tu bażanciarnia, z ptactwem spocjalnie sprowadzonym z Czech". Autorka nie wskazuje jednak źródła tej informacji. Zainteresowani mogą pobrać wspomniane czasopismo (pdf) pod adresem:
https://suw.biblos.pk.edu.pl/downloadResource&mId=1615269
Mamy więc dwie lokalizacje najstarszej na Śląsku bażantarni:
- Tułowice Małe w gminie Tułowice
- Lipno w gminie Niemodlin
Tymczasem warto wziąć pod uwagę trzecią lokalizację. Poniżej fragment mapy z 1912 roku:
Lippen na tej mapie, to obecne Lipno. Theresienhütte (prawy dolny róg) to obecne Tułowice Małe. Warto zwrócić uwagę, że nieco powyżej Theresienhütte jest napis "F. Fasangarten", czyli "Leśniczówka Bażantarnia". Można więc chyba przyjąć, że to w tym miejscu znajdowała się owa pierwsza na Śląsku bażantarnia. Poniżej powiększony fragment mapy z 1912, z moimi dodatkowymi oznaczeniami:
Czerwone kółko to główne skrzyżowanie w Tułowicach Małych. Fioletowe kółko, zaznaczone na drodze dochodzącej od Skarbiszowic, pokazuje, w którym miejscu należy wejść w drogę prowadzącą wzdłuż rzeki do bażantarni. Jeśli dobrze odczytuję mapę, to teren bażantarni był w 1912 roku ogrodzony. W narożnikach tego ogrodzenia zaznaczyłem niebieskie kółeczka. Żółte kółko oznacza wejście z drogi na działki leśniczówki.
Wydawać by się teraz mogło, że pierwsza na Śląsku bażantarnia była jednak w Tułowicach Małych, ale może też być inaczej, bo do Tułowic Małych należą wprawdzie pola obok lasu "Fasangarten", ale sam las należy już do Wydrowic w gminie Niemodlin (na niemieckiej mapie Wydrowice to Weiderwitz).
Udałem się do Tułowic Małych, by obejrzeć "Fasangarten". Ruszyłem w stronę lasu Bażantarnia (Fasangarten) drogą wzdłuż pięknie wijącej się Ścinawy Niemodlińskiej:
Po krótkim marszu dotarłem do dawnej leśniczówki:
Poza pilnującym terenu psem, nikogo tam jednak nie zastałem. Przez chwilę podziwiałem więc widoki (Ścinawa płynie tam wzdłuż stawów ciągnących się w stronę Wydrowic i Niemodlina):
W drodze powrotnej do Tułowic Małych wszedłem jeszcze w głąb lasu, by poszukać alejek dawnego Fasangarten. Po tych alejkach są już jednak tylko wątłe ślady. Np. "rondo" na gwiaździstym skrzyżowaniu sześciu alejek wygląda tak:
Na zakończenie warto wspomnieć, że bażant jest cenny nie tylko ze względu na smaczne mięso. Jest on także wielkim sprzymierzeńcem rolników, bo żywi się szkodnikami, m.in. stonką ziemniaczaną. W Polsce żyje obecnie około pół miliona bażantów.
