Międzynarodowa konferencja naukowa w Instytucie Śląskim

„Lata 1947-1949 z perspektywy śląskiej i środkowoeuropejskiej” to tytuł międzynarodowej konferencji zorganizowanej przez PIN Instytut Śląski w Opolu.

Okres lat 1947-1949 przyniósł narodom Europy Środkowej szereg wydarzeń, które zdeterminowały ich losy na kolejne dziesięciolecia. We wrześniu 1947 r. w Szklarskiej Porębie podsumowano okres przejmowania władzy w poszczególnych państwach bloku wschodniego, a poprzez ustanowienie Biura Informacyjnego Partii Robotniczych i Komunistycznych wskazano szlak dalszej ideologicznej i politycznej konsolidacji. W lutym 1948 r. rządzący w kraju czechosłowaccy komuniści brutalnie zniszczyli pozory kontynuacji tzw. I Republiki, przejmując pełną kontrolę nad wszystkimi obszarami życia społecznego i politycznego. Niedługo po tym, 28 czerwca 1948 r. Kominform opublikowało uchwałę zarzucającą Związkowi Komunistów Jugosławii przejście na pozycje nacjonalistyczno–burżuazyjne, co skutkowało definitywnym odejściem od narodowych dróg do socjalizmu, a następnie ich potępieniem. U schyłku roku 1949 ogłoszono powstanie Niemieckiej Republiki Demokratycznej, kończąc tym samym budowę systemu państw tzw. „demokracji ludowych”. W Polsce były to lata umacniania systemu. W dniu 19 stycznia 1947 r., z wykorzystaniem całej mocy aparatu represji, przeprowadzono wybory do sejmu ustawodawczego. Na mocy ogłoszonej w lutym 1947 r. amnestii ujawniło się około 54 tysięcy osób. Postępował proces sowietyzacji wielu sfer życia.

Konferencja ma ukazać szczegółowe aspekty tych wydarzeń w perspektywie ogólnopolskiej i regionalnej, ale również czeskiej, niemieckiej i łużyckiej. Podstawą debaty będą badania przeprowadzone przez historyków i językoznawców polskich oraz współpracujących z Instytutem pracowników naukowych z Czech i Niemiec. Debata obejmie nie tylko teren Śląska ze szczególnym uwzględnieniem jego opolskiej części, ale także obszar byłej Czechosłowacji i Niemiec, w tym obie części Łużyc.

Dr Mariusz Patelski z Uniwersytetu Opolskiego mówił między innymi o działalności cenzorskiej urzędników Ministerstwa Informacji i Propagandy na przykładzie Powiatowego Urzędu Informacji i Propagandy w Opolu. Wcześniej prof. Zdenek Jirasek z Uniwersytetu w Opawie przedstawił stosunki Czechosłowacji z sąsiadami w latach 1947 – 1949, a dr Edmund Pjech z Serbskiego Instytutu w Budziszynie o stosunku Serbołużyczan do powstającej Niemieckiej Republiki Demokratycznej.

Obrady prowadził prof. Michał Lis.