Modliszka zwyczajna

Jednym z widocznych efektów zmian klimatycznych jest obserwowalna obecnie zmiana zasięgu niektórych gatunków. Z jednej strony jest ona zagrożeniem dla rodzimych gatunków, z drugiej zaś strony w wyniku zmian klimatu te rzadkie i spotykane do tej pory tylko na południu Polski, obecnie zwiększają swą liczebność i zasięg.

Dobrym przykładem dla ukazania tej właściwości są owady z rzędów ortopteroidalnych – prostoskrzydłych Orthoptera – dla większości znane jako „pasikoniki” oraz modliszki Mantodea. Do tych rzędów należą owady o bardzo wysokich wymaganiach termicznych, związanymi z reliktowymi środowiskami otwartymi, jak: murawy naskalne, murawy kserotermiczne i napiaskowe, ciepłolubne zarośla lub torfowiska i bagna. Toteż ogromna większość spośród ponad 20 000 znanych nauce gatunków Orthoptera zamieszkuje strefy klimatu równikowego, zwrotnikowego i podzwrotnikowego.

Z Europy wykazano dotychczas około 700 gatunków, czyli około 3,5% ortopterofauny światowej. Znacznie niższą reprezentację mają modliszki Mantodea  – tylko około 1% (23 gatunki) zasiedla Europę.

Jedynym przedstawicielem rzędu Mantodea w faunie Polski jest modliszka zwyczajna Mantis religiosa – do niedawna gatunek w Polsce bardzo rzadki i ginący, którego centrum stałego występowania ograniczone jest głównie do Puszczy Sandomierskiej i Lasów Janowskich. Jako gatunek wybitnie ciepłolubny zasiedla przeważnie mocno nasłonecznione polany, zbiorowiska okrajkowe oraz murawy napiaskowe. Dzięki uzbrojonym w ostre wyrostki przednim odnóżom oraz ruchliwej, wysoko osadzonej głowie jest doskonałym drapieżnikiem, który potrafi godzinami czekać w bezruchu na swoją ofiarę.

W Polsce modliszka objęta jest ochroną gatunkową, a także figuruje w Czerwonej Księdze Zwierząt z kategorią EN – gatunek bardzo wysokiego ryzyka. Obecnie w wyniku wzrostu średnich temperatur, zmniejszenia sum opadów okresu wegetacyjnego oraz bezśnieżnych i łagodnych zim obserwowalna jest ekspansja gatunku na obszary, w których nie był on wcześniej notowany.

Na Opolszczyźnie w ostatnim dziesięcioleciu, gatunek odnotowano wielokrotnie w Opolu, okolicach Górażdży, Gogolina, Krapkowic oraz Kluczborka.

Na obszarze Stobrawskiego Parku Krajobrazowego gatunek ten został zauważony m.in. w okolicach Kaniowa, Bukowa i Zagwiździa. To właśnie z tych rejonów pochodzą też prezentowane zdjęcia.

Fot. Dominik Łęgowski