Rzeczy wykonane z tworzywa sztucznego są obecnie stałym elementem otaczającego nas świata. Współczesny człowiek w zasadzie nie jest w stanie funkcjonować bez choćby plastiku, z którego wykonanych jest większość przedmiotów użytkowych. Warto w związku z tym przyjrzeć się ich powstawaniu oraz możliwościom ich ponownego wykorzystania.
Tworzywa sztuczne powstają w procesie przerobu ropy naftowej. Zbudowane są z dużych cząstek – polimerów, na które składają się cząstki mniejsze – monomery. Proces biodegradacji tworzyw sztucznych przebiega bardzo powoli. W zależności od wykorzystanego materiału, wyroby z tworzyw sztucznych rozkładają się w ziemi nawet kilkaset lat.
Stąd recykling tworzyw sztucznych jest bardzo ważny ze względu na długi i szkodliwy proces rozkładu tego typu odpadów oraz oczywiście ekologię. Do powtórnego przetwarzania tworzyw sztucznych wykorzystuje się przede wszystkim opakowania (butelki, pojemniki, skrzynki itp.) oraz folie. Do najbardziej znanych tworzyw sztucznych należą:
PET – politereftalan etylenu,
PE – polietylen,
PP – polipropylen,
PS – polistyren,
PVC – polichlorek winylu.
Dla tworzyw sztucznych o jakości, pozwalającej na powtórne wykorzystanie do produkcji poliestrów, poliamidów, poliuretanów i poliwęglanów, stosuje się często recykling chemiczny (między innymi – hydrolizę). Dzięki wykorzystaniu pary wodnej, hydroliza umożliwia rozkład polimerów polikondensacyjnych i ich ponowne wykorzystanie.
Do recyklingu mechanicznego przeznacza się przede wszystkim: butelki plastikowe (PET), profile okienne PVC, rury PVC, styropian (EPS), folie rolnicze, butelki polietylenowe (HDPE), zderzaki samochodowe. W procesie recyklingu, poprzez tworzenie mieszanin, wprowadzanie dodatków i różnego rodzaju innowacje, odpady te zostają uszlachetnione w celu zwiększenia wytrzymałości, sztywności, lepkości recyklatu.
Tworzywa o dużym stopniu zanieczyszczenia poddaje się spalaniu. W ten sposób odzyskana zostaje, zawarta w tworzywach, energia cieplna. W wyniku recyklingu tworzyw sztucznych powstają, między innymi:
- butelki do chemii gospodarczej
- ramy okienne z PVC
- worki na śmieci
- elementy wyposażenia samochodów
- meble, meble ogrodowe, ławki miejskie
- wiadra, kanistry, pojemniki, doniczki
- słupki drogowe, ogrodzenia
- ekrany przeciwhałasowe
- folie
- płyty termoizolacyjne
- nici elastyczne
- zabawki
- długopisy
- pudełka na płyty CD
- odzież z polaru
Kilka faktów:
1. Odpady tworzyw sztucznych stanowią zaledwie 7% masy wszystkich śmieci. Zajmują one jednak bardzo dużo miejsca (około 30% wszystkich odpadów).
2. Roczne zużycie tworzyw sztucznych w Polsce wynosi około 60 kg na jednego mieszkańca. Zaledwie 10% tych odpadów zostaje odzyskane.
3. Energia odzyskana w procesie przetworzenia jednej plastikowej torby pozwala na 10-minutową pracę 60-watowej żarówki.
4. Czas rozkładu zwykłej torebki foliowej ocenia się na około 120 lat. Plastikowa butelka ulega biodegradacji w ciągu około 500 lat.
5. Tworzywa sztuczne mogą być spalane tylko i wyłącznie w bezpiecznych, przygotowanych do tego celu spalarniach. Dioksyny, emitowane w trakcie spalania tworzyw sztucznych, są silnie trujące.
6. Długotrwałe składowanie tworzyw sztucznych na wysypiskach śmieci prowadzi do przenikania toksycznych związków do gleby i wód gruntowych.
