Rząd przygotował nowe wsparcie dla ofiar powodzi – także dla mieszkańców Opolszczyzny

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy, który wprowadza szereg ułatwień i form pomocy dla osób dotkniętych skutkami powodzi z września 2024 roku. To dobra wiadomość dla mieszkańców Opolszczyzny, gdzie zjawiska powodziowe niestety powtarzają się od lat, a wielu mieszkańców i przedsiębiorców odczuwa ich skutki do dziś.

Nowe przepisy przewidują m.in. możliwość wykupu zniszczonych domów i mieszkań przez Skarb Państwa. Oznacza to, że właściciele legalnie wybudowanych, ale zniszczonych w wyniku powodzi nieruchomości, będą mogli zwrócić się do Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie o ich odkupienie. Wycena nieruchomości ma obejmować wartość rynkową działki oraz tzw. wartość odtworzeniową budynku, czyli kwotę potrzebną na jego ponowne wybudowanie — pomijając stan zniszczeń. Co istotne, w pewnych przypadkach Wody Polskie będą mogły zaproponować wykup konkretnej działki z 20-procentową bonifikatą, nawet jeśli nie została ona fizycznie zniszczona – ale leży na obszarze szczególnego zagrożenia powodzią.

Równolegle wprowadzony zostanie program zamiany zniszczonych lokali na mieszkania komunalne. W uproszczeniu – obowiązywać będzie zasada „metr za metr”. Jeśli lokal ofiary powodzi miał 50 m², przysługuje jej lokal komunalny tej samej powierzchni. Jeżeli lokal komunalny okaże się większy, właściciel będzie musiał dopłacić różnicę; jeżeli mniejszy – nie będzie mógł żądać wyrównania.

Na wsparcie mogą też liczyć wspólnoty mieszkaniowe i zarządcy budynków wielorodzinnych – jeśli straty sięgnęły co najmniej 5 procent wartości obiektu, będzie można starać się o specjalną premię remontową z Banku Gospodarstwa Krajowego. Pokryje ona od 50 do 70 procent kosztów napraw.

Istotnym ułatwieniem dla mieszkańców wsi i mniejszych miejscowości będzie także uproszczona procedura odbudowy domów jednorodzinnych – zwłaszcza tych o powierzchni do 140 m². Zamiast czasochłonnych formalności i uzyskiwania pozwolenia na budowę, w wielu przypadkach wystarczy samo zgłoszenie odbudowy.

Ustawa zawiera także przedłużenie działania dodatku 1000 zł na osuszanie domów i mieszkań – aż do końca 2025 roku. Jednocześnie wydłużono możliwość składania wniosków o zasiłki remontowe i odbudowujące (w wysokości 100 tys. zł lub 200 tys. zł) – czas na ich złożenie będzie do 30 czerwca 2025 r.

Z istotnych zmian dla lokalnej gospodarki, projekt ustawy przewiduje również nową pomoc dla przedsiębiorców, którzy ucierpieli w wyniku powodzi. Osoby wynajmujące lokale użytkowe firmom będą mogły skorzystać z „świadczenia lokalowego”, a ZUS umorzy składki za okres od sierpnia 2024 r. aż do maja 2025 r. Rząd przewiduje też możliwość umorzenia przyszłych należności składkowych, a szczegóły określone będą w odpowiednim rozporządzeniu.

Dla mieszkańców regionów, takich jak Opolszczyzna, szczególnie istotne mogą być również uproszczenia związane z inwestycjami przeciwpowodziowymi. Nowe prawo pozwala na szybszą odbudowę zniszczonych urządzeń wodnych – bez konieczności uzyskiwania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach (choć z zachowaniem przepisów dotyczących obszarów Natura 2000). Wody Polskie będą mogły też szybciej reagować w terenie – np. usuwać drzewa i krzewy z koryt rzek bez zbędnych formalności.

Ważną zmianą z punktu widzenia gmin jest obowiązek raportowania do Wód Polskich – samorządy z terenów zagrożonych powodzią będą musiały co kwartał przesyłać informacje o wydanych decyzjach dotyczących zabudowy.

Ustawa ma wejść w życie natychmiast po ogłoszeniu, choć część przepisów zacznie obowiązywać w późniejszych terminach.

Fot. Kapitan