Dzień 1 maja 2004 roku na długo pozostanie w pamięci Polaków. Tego dnia flaga Unii Europejskiej po raz pierwszy powiewała razem z flagą III RP.
Wciągnięcie na maszt flagi Unii Europejskiej przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego nastąpiło o północy przed Grobem Nieznanego Żołnierza na Placu Piłsudskiego w Warszawie. W swoim przemówieniu prezydent podkreślił, że „Polacy, którzy świętują teraz wejście do Unii, spłacają dług wobec poprzednich pokoleń’’. Były premier Tadeusz Mazowiecki przypomniał, że w tym samym miejscu 25 lat temu padły znamienne słowa Ojca Świętego. „Niech zstąpi duch Twój i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi’’.
Po podniesieniu flagi i odegraniu „Ody do Radości’’, która jest hymnem UE, nad placem rozbłysły sztuczne ognie, które podziwiało kilka tysięcy zebranych.
Oficjalna ceremonia Rozszerzenia odbyła się w Dublinie po południu. W obecności szefów państw i rządów 25 krajów nastąpiło wciągnięcie flag nowych członków UE maszty przed siedzibą prezydenta Irlandii. Wcześniej, przed południem, na zamku w Dublinie odprawione zostały „modlitwy za Europę” przez przedstawicieli miejscowych społeczności chrześcijan, żydów i muzułmanów.
Choć 1 maja określa się potocznie „świętem”, nie chodzi tutaj o święto kościelne, lecz świeckie. Święto Pracy to inaczej mówiąc Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy. Jest to święto międzynarodowe, na całym świecie obchodzone właśnie 1 maja od 1890 roku. Z kolei w Polsce Święto Pracy zostało ustanowione świętem państwowym od 1950 roku.
1 maja – dzień św. Józefa, patrona robotników – jest jednym z najnowszych świąt w Kościele Katolickim. Zostało ustanowione w 1955 r. przez papieża Piusa XII. Papież nadał w ten sposób religijne znaczenie obchodzonemu corocznie od 1890 roku świeckiemu Świętu Pracy.
2 maja to święto państwowe, podczas którego czcimy nasze narodowe barwy. Tego samego dnia obchodzony jest Dzień Polonii i Polaków za Granicą.
Zostało ono ustanowione w 2004 r. Wybór tego dnia nie był przypadkowy. W czasach PRL w tym dniu zdejmowano po 1 maja flagi państwowe, by nie były widoczne w dniu zniesionego przez władze komunistyczne Święta Konstytucji 3 Maja.
Historycznie polskie barwy narodowe wywodzą się z barw herbu Królestwa Polskiego i herbu Wielkiego Księstwa Litewskiego. Zgodnie z wyjaśnieniem symboliki polskiej flagi, biel pochodzi od bieli orła, będącego godłem Polski, oraz bieli Pogoni – rycerza galopującego na koniu, będącego godłem Litwy. Oba te godła znajdują się na czerwonych tłach tarcz herbowych. Z tego właśnie względu na polskiej fladze biel znalazła się u góry, ponieważ w heraldyce RP ważniejszy jest kolor godła niż tła.
Na długo przed oficjalnym ustanowieniem polskiej flagi, biało-czerwone barwy uznano za barwy narodowe. Miało to miejsce dokładnie 3 maja 1792 roku – w pierwszą rocznicę uchwalenia Konstytucji. Jak relacjonowali kronikarze, wówczas damy występowały w białych sukniach przepasanych czerwonymi wstęgami, a mężczyźni nosili biało-czerwone szarfy. Pierwsza informacja o oficjalnych barwach narodowych pojawia się w prawodawstwie Rzeczypospolitej dopiero 7 lutego 1831 r.
Na pojawienie się polskiej flagi trzeba było jednak czekać znacznie dłużej. Oficjalnie ustanowiona została ona dopiero w 1919 r. i od tego czasu kilka razy zmieniała swoją kolorystykę. Początkowo miała odcień karmazynu, później jednak jego miejsce zajął cynober. Wszystko zostało dokładnie sprecyzowane dopiero w 1980 r., gdy ostatecznie ustalono kolorystykę. W 1955 r. uznano oficjalnie flagę i godło narodowe (wówczas jednak był to orzeł bez korony).
3 maja obchodzimy Święto Narodowe, zwane również Świętem Konstytucji. To polskie święto ustanowione w 1919 r. oraz ponownie w 1990 r., w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Co ciekawe, uchwalenie Konstytucji 3 Maja zostało uznane za święto już 5 maja 1791, czyli w dwa dni po jej uchwaleniu.
Konstytucja wprowadzała trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Ograniczała immunitety prawne oraz przywileje szlachty zagrodowej, tak zwanej gołoty. Celem ograniczeń względem szlachty było zapobieżenie możliwości przekupstwa biednego szlachcica przez agentów obcego państwa. Konstytucja potwierdzała też przywileje mieszczańskie nadane w akcie prawnym z 18 kwietnia 1791 r. Według tego aktu, mieszczanie mieli prawo do bezpieczeństwa osobistego, posiadania majątków ziemskich, prawo zajmowania stanowisk oficerskich i stanowisk w administracji publicznej, a także prawo nabywania szlachectwa. Miasta miały prawo do wysłania na Sejm 24 plenipotentów jako swoich przedstawicieli, którzy mieli głos w sprawach dotyczących miast. Akt ten obejmował pospólstwo opieką prawa i administracji rządowej.
Konstytucja 3 Maja znosiła takie „narzędzia władzy szlacheckiej”, jak liberum veto, konfederacje, sejm skonfederowany oraz ograniczała prawa sejmików ziemskich. W dniu ustanowienia Konstytucji 3 Maja przestaje istnieć Rzeczpospolita Obojga Narodów, a w jej miejsce zostaje powołana Rzeczpospolita Polska. Zniesiona zostaje też wolna elekcja, która w wieku XVIII w ogóle się nie sprawdziła, a jej miejsce zastępuje władza dziedziczna, którą po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego miał przejąć władca z dynastii Wettynów. Aby czuwać nad bezpieczeństwem, wprowadzono stałą armię, której liczebność miała sięgać 100 tys. żołnierzy, oraz ustanowiono podatki w wysokości 10% dla szlachty i 20% dla duchowieństwa – gołota, mieszczanie i chłopi byli zwolnieni z płacenia podatku. Katolicyzm został uznany za religię panującą, jednocześnie zapewniono swobodę wyznań, choć apostazja wciąż była uznawana za przestępstwo. Aby Konstytucja była zawsze aktualna, co 25 lat miał się zbierać Sejm Konstytucyjny, który miałby prawo zmienić zapisy w Konstytucji.
Święto Konstytucji 3 Maja obchodzono do ostatniego rozbioru. Świętowanie 3 Maja było zakazane we wszystkich zaborach. Dopiero po I wojnie światowej, kiedy Polska odzyskała niepodległość, Święto Konstytucji 3 Maja zostało wznowione. Podczas II wojny światowej, w czasie okupacji niemieckiej i radzieckiej, Święto zostało zdelegalizowane. Dopiero w 1981 r. władza ludowa zezwoliła na obchody. Od 1989 r. Święto Konstytucji 3 Maja znów jest świętem narodowym a od 2007 r. obchodzone jest również na Litwie.
