Jeszcze kilka lat temu gmina Tułowice składała się z pięciu sołectw. Pokazuje je mapka:
W dniu 31 stycznia 2008 roku Rada Gminy Tułowice uchwaliła jednak, że przysiółek Tułowice Małe, będący wcześniej częścią sołectwa Tułowice, stanie się odrębnym sołectwem. Rada przychyliła się w ten sposób do woli mieszkańców Tułowic Małych. Nowej mapy podziału gminy Tułowice na sołectwa do dziś nie opublikowano (a przynajmniej nie trafiłem na taką mapkę). Na mapce ze starym podziałem oznaczyłem więc położenie Tułowic Małych czerwonym kółkiem.
Tułowice Małe to praktycznie tylko skrzyżowanie drogi wojewódzkiej 405 (z Niemodlina do Korfantowa przez Tułowice Małe) z drogą powiatową 1717 (z Komprachcic do Jaczowic przez Tułowice Małe) oraz najbliższa okolica tego skrzyżowania. Dobrze pokazuje to zdjęcie, które znalazłem na stronie Urzędu Gminy Tułowice:
Na zdjęciu tym Tułowice Małe są na pierwszym planie, czyli przed stawem (skrzyżowanie oznaczyłem czerwonym kółkiem). Za stawem są już Tułowice. Droga wojewódzka 405 to ta, która biegnie od dołu zdjęcia w stronę Tułowic. Droga powiatowa 1717 biegnie od skrzyżowania w lewo do Komprachcic (przez Skarbiszowice i Szydłów) a w prawo do Jaczowic (przez Lipno).
Z czterech ćwiartek, na które dzieli teren skrzyżowanie dróg:
- ćwiartkę lewą dalszą zajmuje staw Hutnik – jest w tej ćwiartce kilka domów ukrytych wśród drzew, przy drodze biegnącej wzdłuż stawu, oraz pojedyncze domy przy drodze w stronę Szydłowa (na zdjęciu w lewo)
- ćwiartkę lewą bliższą zajmują niemal w całości budynki odlewni żeliwa (w miejscu oznaczonym niebieskim kółkiem znajdują się trzy budynki mieszkalne, w tym jeden nowy, wielorodzinny); odlewnia żeliwa jest w trakcie likwidacji – pisałem o niej w tekście, który zainteresowani znajdą pod adresem:
https://www.grupalokalna.pl/powiat-opolski/ekopol-opolski-z-malych-tulowic-konczy-ponad-300-lat-tradycji
- ćwiartka prawa bliższa to przede wszystkim dwa bloki mieszkaniowe, zaznaczone żółtym kółkiem (chyba po 14 mieszkań w każdym), oraz kilka innych budynków mieszkalnych, a także budynek administracyjny odlewni żeliwa (obok czerwonego kółka)
- ćwiartka prawa dalsza to budynek ze sklepem "Nad stawem", przy samym skrzyżowaniu, i niewiele więcej; może to wynikać z tego, że kiedyś tę ćwiartkę zajmował drugi staw (Tarliske-Teich), co można obejrzeć na mapie z 1936 roku:
Skrzyżowanie w Tułowicach Małych (Theresienhütte) oznaczyłem czerwonym kółkiem. Mapa ma u góry północ (w stronę Niemodlina) a u dołu południe (w stronę Tułowic), czyli odwrotnie niż zdjęcie lotnicze. Na mapie w lewo droga prowadzi do Lipna i Jaczowic a w prawo w stronę Szydłowa, czyli też odwrotnie niż na zdjęciu lotniczym.
Warto zwrócić uwagę, że na mapie z 1936 roku obecny staw Hutnik nazywa się Hammer-Teich, czyli Staw Kuźniczy. Z kolei nazwa drugiego stawu – Tarliske-Teich – jest chyba nazwą polską (staw tarliskowy). Po niemiecku powinno być Laichteich. Stawy tarliskowe służą rozrodowi ryb. Są zwykle bardzo płytkie. Często jest to zatopiona łąka. Miejsce po takim stawie jest zbyt mokre pod zabudowę.
Ilu mieszkańców mają Tułowice Małe? Według Urzędu Gminy Tułowice około 180. Młody mieszkaniec Tułowic Małych, który umieścił na YouTube swój filmik, twierdzi że 136. Wspomniany filmik (3 minuty 49 sekund) zainteresowani znajdą pod adresem:
https://www.youtube.com/watch?v=BEQO4XCdvGg
Młody mieszkaniec Tułowic Małych w filmie reklamującym jego wieś mówi: "Chciałbym wam coś pokazać, ale nie ma co pokazywać" (2:28-2:31). Mówi też: "Tutaj nie da się nic innego robić, albo jeść, albo idziesz sobie nad staw, którego nikt nie chciałby zobaczyć (3:11-3:20).
Można by pomyśleć, że taki film, to antyreklama Tułowic Małych. Mnie jednak ten film zachęcił do odwiedzenia Tułowic Małych. Chciałem się przekonać, czy rzeczywiście jest tam tak beznadziejnie. Wybraliśmy się tam z żoną w końcu października. Dzień był zimny i pochmurny, czyli nie najlepszy na wycieczki. Mimo to podobało się nam.
Do Tułowic Małych wjechaliśmy od strony Niemodlina. Jako pierwsze ukazały nam się domy wielorodzinne, widoczne na zdjęciu poniżej:
Trzeci budynek na tym zdjęciu to obiekt administracyjny odlewni żeliwa, natomiast drugi to dwuklatkowy i chyba 14-mieszkaniowy blok. Zasłania on drugi taki sam blok, co widać na kolejnym zdjęciu:
Jest też plac zabaw i siłownia na świeżym powietrzu:
Ponieważ w obu blokach mieszka chyba więcej niż połowa mieszkańców Tułowic Małych, to można powiedzieć, że większość mieszkańców sołectwa ma obok domu i plac zabaw, i boisko, i siłownię i świetlicę.
Następnym obiektem po minięciu bloków jest budynek administracyjny odlewni żeliwa. Zaraz za nim jest skrzyżowanie a za skrzyżowaniem sklep, którego dach widać już z lewej na zdjęciu poniżej:
Z budynku administracyjnego wystarczy przejść po pasach, by znaleźć się koło bramy odlewni. Na zdjęciu poniżej budynek administracyjny jest po lewej a obiekty produkcyjne po prawej:
Gdy miniemy budynek administracyjny, znajdziemy się przed skrzyżowaniem. Z lewej strony ujrzymy staw i drogę na Szydłów – Komprachcice – Opole:
Z prawej zobaczymy sklep (tu sfotografowany z drogi na Szydłów):
Od sklepu chodnikiem idziemy w stronę Tułowic. Po kilkudziesięciu metrach brukowany chodnik kończy się i zaczyna się asfaltowa ścieżka rowerowa do samych Tułowic (1 km):
Doszliśmy do Tułowic a następnie wróciliśmy drugim brzegiem stawu Hutnik do Tułowic Małych, obserwując po drodze łódki wędkarzy, ptactwo wodne etc. Piękny spacer. W Tułowicach Małych na brzegu stawu jest przystań:
Jest też jakaś wiata ze stołami i ławkami:
Czas nie pozwolił nam dokładniej przyjrzeć się Tułowicom Małym, a zapewne kryją one wiele innych atrakcji. Dlaczego młody mieszkaniec Tułowic Małych tego nie widzi? Chyba często tak jest, że to, co dalekie, wydaje się atrakcyjniejsze niż to, co obok, nawet gdy akurat jest odwrotnie.
W przypadku Tułowic Małych trzeba jeszcze pamiętać, że wystarczy wsiąść na rower, by w kwadrans dojechać wspaniałego parku dendrologicznego w Lipnie, w dziesięć minut dojechać do pałacu w Tułowicach, w niecałe pół godziny do przepięknego Niemodlina, a jeśli ktoś ma ochotę, to w godzinę może piękną trasą dojechać na rowerze do Opola. Atrakcjom Tułowic Małych towarzyszą więc też atrakcje w okolicy.
Mam nadzieję, że uda się kiedyś napisać parę słów o historii Tułowic Małych.
