Zakupowi nowego auta zwykle towarzyszą spore emocje. Mało kto jednak zastanawia się, co zrobić z samochodem, który już nie nadaje się do użytku. Jak wiadomo, każdy produkt kiedyś kończy swój cykl życiowy. Dlatego współczesny świat zmaga się z ciągle rosnącą liczbą odpadów oraz problemem ich składowania. Priorytetem zatem staje się dziś ich racjonalne zagospodarowanie.
Samochód wycofany z eksploatacji stanowi bardzo cenne źródło surowców wtórnych. Złomowanie samochodu jest ostatnim etapem jego życia, ale w momencie demontażu rozpoczyna się długa droga wykorzystania materiałów użytych do jego produkcji. W dzisiejszym artykule chcielibyśmy przedstawić Państwu drogę jaką pokonuje auto na poszczególnych etapach jego recyklingu.
Zasady postępowania z pojazdami wycofanymi z eksploatacji określa ustawa z dnia
20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U. 2016 poz. 803). Aby spełnić przepisy unijne już na etapie projektowania producenci samochodów muszą zadbać o to, aby większość elementów można było poddać recyklingowi.
Na przestrzeni lat skład surowcowy auta uległ znacznej zmianie. Jeszcze pięćdziesiąt lat temu samochód składał się z 76% stali, 2% aluminium i ok. 2% tworzyw sztucznych. Na początku XXI wieku było to już zaledwie 60% stali, a zwiększył się znacznie udział tworzyw sztucznych i aluminium. Określenie dokładnego składu materiałowego samochodów jest trudne, ponieważ pojazdy każdego z producentów mają inną strukturę. Współczesny samochód produkowany jest z różnorodnych materiałów i stanowi dzięki temu źródło wielu surowców. Sens przyrodniczy i ekonomiczny ma ich odzyskanie, przetworzenie i ponowne wykorzystanie.
Zatem nasuwa się pytanie – od czego należy zacząć chcąc wyrejestrować swój samochód? Pierwszym etapem jest skontaktowanie się z firmą posiadającą odpowiednie upoważnienia. W świetle prawa są to stacje demontażu pojazdów posiadające stosowne zezwolenia, które wystawią właścicielowi niezbędne dokumenty do legalnego wycofania auta z eksploatacji i wyrejestrowania w Wydziale Komunikacji. Następnie należy przygotować odpowiednie dokumenty (dowód rejestracyjny, kartę pojazdu – jeśli została wydana), polisę OC i dowód osobisty). Stacja demontażu po przyjęciu pojazdu zobowiązana jest wystawić nam zaświadczenie o jego demontażu, unieważnić tablice, dowód rejestracyjny i kartę pojazdu (jeśli została wydana). Z powyższymi dokumentami udajemy się do Wydziału Komunikacji
w celu wyrejestrowania auta.
Po procedurach formalnych nasz pojazd trafia na pierwsze stanowisko demontażu, aby przejść szereg operacji ze względu na bezpieczeństwo i ochronę środowiska. Mechanik sprawdza stan techniczny i wizualny auta, aby określić jakie podzespoły nadają się do ponownego użytku.
Kolejnym etapem jest usuwanie materiałów niebezpiecznych (demontaż akumulatora, poduszek powietrznych) oraz substancji szkodliwych (płynu hamulcowego, chłodniczego, oleju silnikowego, przekładniowego, benzyny itp.). W samochodzie znajduje się około 17 litrów różnych płynów, które przekazywane są do zakładów, które zajmują się ich zagospodarowywaniem.
W dalszej kolejności pojazdy zostają posegregowane na te, z których można wykorzystać dużą ilość części używanych na rynku wtórnym (wiele z podzespołów znajduje zastosowanie w innym pojeździe jako część używana – nabywca ma ją znacznie taniej niż część nowa, a środowisko naturalne korzysta – nie trzeba zużywać nowych zasobów) i na te które zostają poddane recyklingowi na surowce (wszystkie one po ponownym przetworzeniu zyskują drugie życie, a ludzie tym samym redukują wydobywanie surowców naturalnych).
A jak przedstawia się recykling w liczbach? Obecnie około 85% masy samochodu wycofanego z eksploatacji stanowią materiały, które można poddać recyklingowi. Z 1 tony zużytego oleju można uzyskać 110 kg oleju napędowego oraz ok. 600 kg olejów smarownych. Stal jest surowcem, który można odzyskać w 100%, a aluminium i metale nieżelazne nawet w 90%.
Nie inaczej jest z oponami, których odpowiednie zagospodarowanie po zakończeniu eksploatacji jest niezmiernie ważne. Opony nie ulegają rozkładowi, a ze względu na objętość wymagają sporej powierzchni magazynowania. Dlatego też poddaje się je recyklingowi. Po rozdrobnieniu powstaje tzw. granulat, który stanowi dobry dodatek do elastycznej kostki brukowej, nawierzchni bieżni i placów zabaw. Wykorzystuje się go też do produkcji wykładzin dźwiękochłonnych, czy dywaników samochodowych. Pocięte opony poddaje się też spalaniu, zyskując dzięki temu procesowi energię. W ten sposób można zastąpić nawet do 20% masy paliwa.
Kilkukrotnie przetworzyć i wykorzystać możemy również tworzywa sztuczne, których coraz więcej znajduje zastosowanie we współczesnych pojazdach. Można je stosować do wyprodukowania takiego samego przedmiotu lub w do wyprodukowania wyrobu o niższej jakości, o innym zastosowaniu.
Zawartość metali rzadkich i szlachetnych (pallad, platyna, rod, srebro, złoto) w demontowanym samochodzie nie przekracza kilku gramów, ale za to efektywność ich ponownego wykorzystania jest bardzo duża. Dzięki temu oszczędzane są, kurczące się, zasoby naturalne, zmniejszona jest emisja zanieczyszczeń i mniejsze są też nakłady energii przy odzysku. W warunkach naturalnych do pozyskania ok. 1 kg platyny kopalnia musi wydobyć ok. 150 ton rudy. Dzięki odzyskowi z zaledwie 2 ton katalizatorów możemy odzyskać nawet 1 kg platyny. Odzyskany materiał jest „czysty”, a jego ponowne wykorzystanie nie wymaga nakładów finansowych.
Niestety w większości krajów przy demontażu i kasacji pojazdów mamy do czynienia z szarą strefą, czyli miejscami gdzie auta zostają poddawane rozbiórce bez spełnienia warunków ochrony środowiska, a główny celem jest uzyskanie maksimum zysków poprzez demontaż z pojazdu najcenniejszych części. W ten sposób substancje szkodliwe i materiały niebezpieczne trafiają do środowiska, a pozostałe są palone stwarzając zagrożenie dla życia. Według Stowarzyszenia Forum Recyklingu Samochodów przez ostatnie lata w samej szarej strefie zostało zdemontowanych 12 milionów aut, co obrazuje skalę zjawiska.
Jeśli chcesz by w naszym otoczeniu można było oddychać świeżym powietrzem i pić czystą wodę omijaj szarą strefę szerokim łukiem i pamiętaj, że to my decydujemy co zostawimy po sobie kolejnym pokoleniom…
Źródła:
www.kapral-car.pl
www.portalkomunalny.pl
www.eko-rec.pl/recykling-pojazdow.html
www.eko-r.pl/strona/zlomowanie-pojazdow
