A komu oleju w głowie brakuje, ten kolej likwiduje. Wprawdzie z tą koleją i olejem było trochę inaczej, ale zawsze gdy myślę np. o torach z Jełowej do Murowa, to wydaje mi się, że taka wersja popularnego powiedzenia jest bardzo trafna. Tym razem jednak nie o kolei do Murowa, ale o linii, Szydłów – Lipowa Śląska, także utraconej.
W 1945 roku, wycofujące się wojska niemieckie wysadziły należący do linii Szydłów – Lipowa Śląska most kolejowy przez Nysę Kłodzką, położony w sąsiedztwie wsi Radoszowice (gmina Niemodlin). Zdjęcie tego mostu (fragment widokówki z Raschwitz, czyli Radoszowic) znalazłem na niezawodnej stronie Fotopolska.eu. Tak wyglądał on przed wysadzeniem (mało czytelny napis na zdjęciu to Bahn Brücke, czyli most kolejowy):
Po 71 latach od wysadzenia mostu pojechałem tam. Dotarłem do miejsca, w którym kiedyś był most. Nie ma po nim żadnego śladu, ani filara, ani przyczółków, ani nic. Jakby nigdy nie było tam mostu. Zrobiłem zdjęcie tego miejsca:
Najstarszą linią kolejową na Śląsku (a także w obecnych granicach Polski) jest linia z Wrocławia przez Brzeg w kierunku Opola i dalej do górnośląskich kopalń. Do Brzegu pierwszy pociąg z Wrocławia przyjechał 3 sierpnia 1842 roku, a do obecnego Opola Zachodniego 29 maja 1843 roku (dalej pociąg jechać nie mógł, bo nie było jeszcze mostu kolejowego przez Odrę).
Od tej najstarszej linii kolejowej poprowadzono dwa odgałęzienia do Nysy, jedno z z Brzegu a drugie z Opola. Trasą z Brzegu do Nysy przez Lipową Śląską (wtedy Deutsch – Leippe) pierwszy pociąg pojechał już 26 listopada 1848 roku. Trasą z Opola do Nysy przez Szydłów (wtedy Schiedlow) pociąg pojechał po raz pierwszy dopiero w 1887 roku.
Od Szydłowa do Niemodlina jest zaledwie 7 km. Skoro więc budowano przez Szydłów tory do Nysy, to jednocześnie w tym samym 1887 roku zbudowano odgałęzienie z Szydłowa do Niemodlina i dalej (kolejne 8 km) do kamieniołomu w Graczach, z którego trzeba było wywozić bazalt. W następnym roku pociągnięto tory z Graczy przez most na Nysie Kłodzkiej do Lipowej Śląskiej na linii Brzeg – Nysa (jeszcze 12 km). Cała linia Szydłów – Lipowa Śląska liczyła około 27 km i łączyła linię Brzeg – Nysa z linią Opole Nysa.
Byłem na stacji kolejowej w Szydłowie. Zdjęcie poniżej wykonałem mając za plecami budynek stacji kolejowej w Szydłowie. Widać rozdzielenie się torów. Te z lewej strony prowadzą do Tułowic i dalej do Nysy. Tory z prawej strony biegną w stronę Niemodlina i Graczy, a kiedyś biegły jeszcze dalej, do Lipowej Śląskiej.
Od pracownika stacji (widoczny w oknie budynku) dowiedziałem się m.in., że dziś ruch na linii w stronę Niemodlina i Graczy jest już całkowicie wstrzymany. Nie jeżdżą już nawet pociągi towarowe. A przecież nie tak miało być. Poniżej fragment kolejowego rozkładu jazdy z 1946 roku:
Napis u dołu informuje: "Na razie poc. kursują tylko na odcinku Szydłów-Gracz." Warto zwrócić uwagę, że w tabeli z godzinami odjazdów podano kiedy pociągi będą w Radoszowicach, Osieku Grodkowskim i Lipowej Śląskiej. Zapewne wierzono, że most będzie lada moment odbudowany i już zawczasu wpisano do rozkładu odpowiednie godziny. Mostu jednak nie odbudowano do dziś. Zamknięto za to ruch pociągów na całej trasie.
Ciekawostką ze starego rozkładu jazdy są nazwy dwóch miejscowości. W 1946 roku był jeden Gracz. Rozmnożenie nastąpiło w 1948 roku i od tego czasu są Gracze. Niemiecki Schedlau w 1946 roku nazywał się Siedlów. Dopiero w 1948 roku stał się Szydłowcem Śląskim. O stacjach linii Szydłów – Lipowa Śląska napiszę jednak oddzielnie.
