1 stycznia 2019 roku weszła w życie ustawa o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów.
Tym samym prawo użytkowania wieczystego z mocy prawa zostało przekształcone w prawo własności. Jak wskazuje nazwa ustawy, przekształcenie nie dotyczy każdego użytkowania wieczystego a wyłącznie gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe.
Czym są grunty przeznaczone na cele mieszkaniowe?
Gruntami przeznaczonymi na cele mieszkaniowe w myśl przepisów ustawy są nieruchomości zabudowane wyłącznie budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi lub wielorodzinnymi, w których co najmniej połowę liczby lokali stanowią lokale mieszkalne. Jeśli zatem na jednej działce znajduje się zarówno budynek mieszkalny, jak i budynki przeznaczone na cele komercyjne, przekształcenie użytkowania wieczystego w prawo własności możliwe będzie po przeprowadzeniu podziału działki i oddzieleniu części, na której znajduje się zabudowa przeznaczona na cele mieszkaniowe.
Obowiązki Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego
Ustawa nakłada na Skarb Państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego obowiązek wydawania zaświadczeń potwierdzających przekształcenie, które z urzędu winny zostać wydane nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia przekształcenia albo na wniosek właściciela – w terminie 4 miesięcy od dnia otrzymania wniosku.
Zaświadczenia te doręczane są właścicielowi nieruchomości oraz właściwemu sądowi rejonowemu, który dokona niezbędnych wpisów w księgach wieczystych.
Jakie opłaty poniesiemy?
Z dniem wejścia w życie przepisów ustawy zniesiona została opłata za użytkowanie wieczyste, która zastąpiona została tzw. opłatą przekształceniową. Będzie ją można uiścić w 20 rocznych ratach albo jednorazowo.
Wysokość opłaty określona zostanie w zaświadczeniu potwierdzającym przekształcenie. Jeśli właściciel nieruchomości nie zgadza się z wysokością ustalonej przez organ opłaty, ma prawo w ciągu 2 miesięcy od otrzymania zaświadczenia złożyć w urzędzie, który je wydał, wniosek o ustalenie wysokości opłaty lub okresu jej wnoszenia.
Bonifikata
Zapłata całości opłaty przekształceniowej uprawniała będzie do skorzystania z bonifikaty, której wysokość uzależniona jest od tego czy grunt stanowił przed przekształceniem własność Skarbu Państwa czy jednostek samorządu terytorialnego. Bonifikata będzie tym wyższa, im szybciej zostanie uiszczona cała opłata przekształceniowa.
W przypadku użytkowania wieczystego na gruntach Skarbu Państwa, wysokość bonifikaty wynosi:
- w pierwszym roku po przekształceniu – 60 proc.,
- w drugim roku – 50 proc.,
- w trzecim roku – 40 proc.,
- w czwartym roku – 30 proc.,
- w piątym roku – 20 proc.,
- w szóstym roku – 10 proc.
W kolejnych latach spłata całej kwoty za jednym zamachem nie będzie się już wiązać z żadną bonifikatą.
W przypadku gruntów stanowiących własność samorządu terytorialnego, wysokość bonfikaty ustala rada gminy w drodze uchwały.
Co zrobić aby otrzymać bonifikatę?
Aby móc skorzystać z bonifikaty, wystarczy zgłosić na piśmie właściwemu za przekształcenie organowi zamiar jednorazowego uiszczenia opłaty przekształceniowej. Wówczas organ w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zgłoszenia poinformuje właściciela gruntu o wysokości opłaty.
Termin zapłaty opłaty przekształceniowej to 31 marca każdego roku, jednak ustawa wstrzymuje jej płatność do końca lutego 2020 r.
Osoby, które z urzędu w 2019 r. otrzymają zaświadczenie o przekształceniu, będą mogły skorzystać z maksymalnej bonifikaty jeśli w tym samym roku uiszczą całość opłaty.
Ustawa przewiduje, dla osób, które chciałyby skorzystać z maksymalnej bonifikaty i uiścić całość opłaty przekształceniowej jeszcze w 2019 r., możliwość wystąpienia do odpowiedniego organu o doręczenie im zaświadczenia o przekształceniu.
W przypadku osób, które ze względu na swoją sytuację materialną nie są w stanie uiścić opłaty w ustawowo określonych terminach przewidziana jest możliwość złożenia wniosku o zmianę terminu wniesienia opłaty bądź rozłożenia jej na raty. Aby móc skorzystać z takiej możliwości, należy w odpowiednim urzędzie, nie później niż na 14 dni przed upływem terminu płatności, złożyć odpowiedni wniosek.
Ponad trzy miesiące obowiązywania ustawy pokazały, że realizacja prawa nie przebiega tak sprawnie jak zakładano i zachodzi ryzyko, że nie wszystkie samorządy zdążą w ciągu 12 miesięcy wydać nowym właścicielom gruntów zaświadczenia potwierdzające przekształcenie. W związku z tym Rząd przygotował projekt nowelizacji ustawy zawierający pakiet ułatwień, które mają na celu przyspieszenie procedury przekształcenia.
Autorką artykułu jest adwokat Izabela Kociok-Skóra, prowadząca Kancelarię Adwokacką w Opolu.
Jeśli istnieją zagadnienia prawne, które Państwa szczególnie interesują, zachęcamy do zadawania pytań za pośrednictwem specjalnie utworzonej dla Państwa skrzynki e-mail: prawnik@opowiecie.info.
