Praca, którą poniżej publikujemy, nie jest wprawdzie archiwalna, ale postanowiliśmy, że wszystkie prace z konkursu "Ze Śląskiem na ty" będziemy umieszczać w archiwum, by zainteresowani mogli je łatwo odnaleźć.
Autorem zamieszczonej niżej pracy jest Łukasz Brodacki, uczeń klasy VI w Publicznej Szkole Podstawowej w Borkach Wielkich. Pracę swą pisał pod opieką pani Lidii Gorzołki. W XXII Regionalnym Konkursie Literackim "Ze Śląskiem na ty" autor otrzymał I nagrodę w kategorii II (uczniowie klas V-VI szkoły podstawowej). Oto nagrodzona praca:
Onkel Franz
Chciołech Wóm dzisiaj łopoedzieć historyjo, ftóro mi moja Oma Inga łopedziała w jedyn zimowy wiecór. Moja oma to prawie w kozdy zimowy wiecór strugo nóm japka, co je w kómorze forantuje, a przy tym łopowiado, jak to bóło pierwyj.
Ta historyjo przytrefióła sie bratu łod mojej praomy Anny. Onkel tyn nazywoł sie Franz Ochmann. Miyskoł niedaleko Borek Wielkich, bo we Wysokiej kole Olesna. Przed II wojnóm onkel zół se błogo we swoim rodzinnym gniozdku. Mioł kobita, ftórej przoł jak nie wiym co. No ale to bóło przed wojnóm.
Jak wybuchła wojna, onkla Franza wziyli do Wermachtu. Niy bóło mu tam nic do śmiychu. Wiela razy kule furgały mu kole gowy, ale: „suzba, nie druzba” padali stare Slónzoki. Onkel Franc suzół wiernie, bo Heimat, to bóła jego drugo miłość.
Niy bóło leko, ale w gronie kamratów nie poddowali się. As przysoł rok 1944. Onkel Franc ze swojóm kómpanióm trefiół pod Leningrad. To bóło nojstroszniyjsze wydarzynie jego zycia. Jego kómpania łobszczylali Ruscy. Kans jego kamratów zginóło, bo kule furały tak gansto, ze nie bóło kaj się skryć. Onkel Franz tys bół poszczelóny i ciyrpioł łokropnie.
Kamraci, kierym udało sie przeżyć, chcieli hónorowo pochować tych, co Pón Bócek zabroł do siebie. Wykopali srogo dziura i zrobili „masengrób”, coby ciała i kawołki ich kamratów nie poniewiyrały sie po cołkim świecie i nie bóły dane gadzinie na pożarcie. Byli pewni, ze onkel Franc, tak jak wiela innych soldatów nie zyje. Wciepli go do wykopanej dziury i jak nakazuje nasa chrześcijańsko wiara, pochowali z innymi nieboscykami.
Onkel Franz mioł srogie scynście, ze go wciepli na sóm wiyrch, a ze niy mieli wiela casu, to ino kónsek przyciepli ziymiom i wartko uciekali, bo jus było słychać, że Ruscy sóm coroz blizyj.
Kej ruskie wojoki śli kole grobu łobejrzeli, ze ziymia sie ruso. Niy dało im to spokoju, łodkopali ziymia i łobejrzeli, że onkla Franca żywcym pochowali. Chyciyli co wto mioł, rozkopali ziymia i wycióngyli nasego onkla zywego. Onkel zół, ale bół richtig słaby. Mioł poszczelóne lewe puco i złómano noga.
Ruscy nie zostawili go w grobie, ani nie dobili, ale wziyli go do śpitala i tam wylykowali. Bez śtyry lata onkel Franc bół pod Leningradem, a zodyn nie wiedzioł, ze łón zyje. Poleku dochodziół do siebie, ale niy umioł zodnymu dać znać, kaj jes i co się z nim dzieje. Dziwno to historyja, że onkla bes wojna wrogowie uratowali, wykopali spod ziymi, flyjgowali.
Jak onkel wydobrzoł to się dostoł do ruskiej niewoli. Tam przebywoł do roku 1948. W obozie jenieckim spotkoł downego sómsiada z Wysoki. Chop tyn przeraziół sie, jakby widzioł ducha, bo bół pewny, ze onkel Franc „pod” na wojnie, bo tako przeca wiadomość dotarła do Wysoki. Zdziwiół sie srodze, jak łobejrzoł Franza zywego. Łopedzioł onklowi, że jego kobita dostała wiadomość z Wermachtu, ze łon je poszczelony i nie zyje, a jego ciało soldaty pochowali pod Leningradem. Kobita płakała i rzykała za swogo „nieboscyka chopa”. Ciynżko jednak bóło wdowie na gospodarce. Łożynióła sie jesce roz i bóła richtig scenśliwo z drugim chopem. Urodziło im się dziecko i zyli se spokojnie, robili na gospodarce i niy mieli pojęcio, że Franc zyje.
Onkel Franz bół zaszokowany tóm wiadomościóm. W niywoli mioł kans casu, by to wszystko w gowie se poukłodać. Jak wojna dobiegała kresu, onkel Franc zostoł przetransportowany do Niymiec, ale na tereny DDR- u. Łosiod w Bad Restenberg Waimar. Tam znalozł robota, a potym i nowo kobita. Mioł trzi dziecka.
Po tych fszystkich przeżyciach onkel bół richtig wdzięcny Bogu za zycie. Bół bardzo dobrym chopem, kochajóncym łojcem. Bół scyry i zycliwy dlo innych ludzi.
Na początku lat 50-tych doł znać swoim siostróm, ze zyje i mo się dobrze. Mo nowo rodzina, a swojej pierwsej kobiycie nie chce przeszkodzać w jej szczyńściu. Wiedzioł tys, ze drugi chop jego piyrwsyj kobity, to milicjant. Bez to bół bardzo łostrożny i nie dowoł się znać. Bóło mu jednak scywno za swojim rodzyństem i ziymióm, na której wyrós.
Do Polski piyrsy roz przijechoł z nowóm familiom w 1955 roku. Łodwiedziół swoja siostra, a moja praoma – Anna. Moja oma Inga miała wtedy 10 lot i pamiynto ta chwila rzewnego spotkanio. To bóło jak prawdziwy cud, bo tyn, co go miały za nieboscyka, noros stanół przed nimi, dychoł, godoł i jesce łobdarowywoł geschenkami. Wspómino, ze onkel Franc jak przyjechoł, to przywióz kozdymu geschenk. Oma i jej siostra Ana dostały od onkla Franza richting fajne zegarki. Tak sie fest ciesóły z tego geschenku, bo jesce nigdy cegoś takiego nie miały.
Onkel boł bardzo scyry i mioł richtig dobre serce. Zawdy na świynta posyłoł swoim siostóm i ich rodzinóm pakiety, a w nich maskiety, ło jakich wtedy w Polsce dziecka nawet nie śnióły.
Onkel Franz umar w 1988 roku. Oma bardzo załowała, ze nie mogła jechać na jego pogrzyb, ale wtedy u nos w Polsce bóły takiy case, ze nie sło tak wartko wyjechać za granica i to jesce do Niymiec.
Takie to historyje nasa Oma Inga opowiado nom w zimowe wiecory, a my łoba z bratym z łotwartom gambom suchómy, a coby nóm to nigdy z gowy niy uciykło, to jo to zapisoł „na wiecno pamiątka” dlo cołkiey rodziny.
