To jedyny taki oddział na Opolszczyźnie, od 25 lat w szpitalu przy al. Witosa, a od 65 lat w Opolu. W ciągu roku leczy się w nim około 2 tysięcy dzieci w wieku od 0 do 18 lat życia, a w wojewódzkiej poradni specjalistycznej chirurdzy dziecięcy udzielają ponad 5,3 tys. porad rocznie.
– Mamy ponad 30 pracowników, w tym 14 lekarzy i 15 pielęgniarek, których pracę uzupełniają: sekretarka, dietetyczki, panie porządkowe i odpowiedzialne za posiłki – wylicza dr n med. Ryszard Noparlik, kierownik oddziału i kliniki Chirurgii Dziecięcej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Opolu. – Na oddziale jest ponad 20 łóżek, do których dostęp w czasie pandemii musieliśmy ograniczyć, po tym, jak zwolniliśmy dotychczasowe pomieszczenia na potrzeby leczenia w szpitalu pacjentów chorych na Covid-19.
To jedyny taki oddział na Opolszczyźnie, w szpitalu przy al. Witosa działający od 25 lat, a w Opolu – od 65.
– Prowadzimy cały zakres chirurgii noworodka i dzieci starszych, łącznie z urologią, oparzeniami i urazami – mówi dr Noparlik, który od 2014 r. jest także konsultantem wojewódzkim ds. chirurgii dziecięcej. – Operujemy metodami klasycznymi oraz małoinwazyjnymi – z użyciem wideoskopów i laparoskopów. W ostatnim czasie poszerzyliśmy zakres operacji w urologii dziecięcej, wykonując ureterorenoskopie i rozbijanie kamieni w całym układzie moczowym, w tym w kielichach nerkowych, przy użyciu lasera. Wykonujemy tego rodzaju operacje jako jedyni w województwie opolskim. Rozszerzyliśmy też zakres i metody operacji w chirurgii noworodka i schorzeń klatki piersiowej.
Dr Noparlik dodaje, że dzięki dodatkowemu wyposażeniu, na które złożono zapotrzebowanie do Fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy, możliwe będzie także prowadzenie operacji z wykorzystaniem neuromonitoringu (pozwala na śledzenie zakresu unerwienia operowanego narządu, żeby nie doprowadzić do jego uszkodzenia) oraz operacji laparoskopowych i torakoskopowych (umożliwiają oglądanie wnętrza klatki piersiowej) u noworodków i niemowląt.
– Będziemy mogli nie tylko poszerzyć zakres operacji, ale i wprowadzić nowe metody leczenia – podkreśla ordynator. – Zabiegamy też o uzupełnienie wyposażenia naszej Pracowni Badań Elektromanometrycznych i doposażenie oddziału w sprzęt do wideochirurgii. Marzy nam się i widzimy możliwości uruchomienia w USK w Opolu Poradni Urologii Dziecięcej.
– Chirurgia dziecięca w Opolu ma długą tradycję – mówi Dariusz Madera, dyrektor generalny USK. – Może się pochwalić licznymi sukcesami medycznymi i naukowymi. Cieszymy się, że ten jedyny w województwie oddział działa właśnie w uniwersyteckim szpitalu. Z powodu epidemii musiał zostać przeniesiony do nowej lokalizacji. Za zrozumienie i dostosowanie się do konieczności funkcjonowania w utrudnionych warunkach chciałbym bardzo personelowi, pacjentom i ich rodzicom podziękować.
Jak dodaje dyrektor Madera, w ostatnich latach USK systematycznie modernizuje oddziały, zakłady i przychodnie szpitalne, starając się zapewnić pacjentom i pracownikom warunki na miarę XXI wieku.
– Oddział Chirurgii Dziecięcej jest na liście oczekujących na przebudowę i remont, żebyśmy mogli oferować najmłodszym pacjentom i ich opiekunom nie tylko najwyższą jakość leczenia i opieki, ale także komfortowy pobyt, z jakiego obecnie mogą już korzystać najmłodsi pacjenci na Oddziale Pediatrii – zaznacza dyrektor Madera.
Historia oddziału chirurgii dziecięcej
Dr Noparlik zadbał o zachowanie pamięci o 65 latach działalności chirurgii dziecięcej w Opolu, spisując na kilkunastu stronach jej historię. Oto fragmenty:
Początki opieki chirurgicznej nad dziećmi na Opolszczyźnie miały miejsce na Oddziale Chirurgii Ogólnej Szpitala Wojewódzkiego w Opolu. W 1954 r. w strukturach tego oddziału wyodrębniono Pododdział Chirurgii Dziecięcej, którym przez 2 lata kierował Michał Hołejko. W projekcie planu 5-letniego na lata 1956-1960 umieszczono rozbudowę Szpitala Wojewódzkiego m.in. o utworzenie Oddziału Chirurgii Dziecięcej z 25-ma łóżkami.
Rozpoczął on działalność 1956 r. W pierwszym roku kierował nim dr Płaczkowski. Kolejnym ordynatorem w latach 1956/7 – 1977 była Ludmiła Czechowska, która rozpoczęła tworzenie zespołu specjalistów chirurgii dziecięcej. Pracowała na oddziale do 1992 r., także po przejściu na emeryturę w 1978 r. Za swoje zaangażowanie została przyjęta w poczet Honorowych Członków Polskiego Towarzystwa Chirurgów Dziecięcych. W 1958 r. oddział liczył 40 łóżek, w 1966 r.- 44 łóżka, a w 1978 r.- 52 łóżka. Zespół lekarski w ówczesnych czasach tworzyli oprócz ordynatora: dr Stanuch, Michał Hołejko, Czesław Patyniak, Rainhold Gregulec, Halina Pławszewska, Marta Miechońska, Elżbieta Kotajny, Teresa Nencka i Mirosław Mucha.
W połowie 1976 r. p.o. ordynatora (na czas nieobecności dr Czechowskiej) przejęła Halina Pławszewska. W 1978 r. ordynatorem został dr n. med. Adam Domanasiewicz. Za jego 6-letniego okresu kierowania poszerzony został obszar leczenia chirurgicznego noworodków i niemowląt, m.in. we współpracy z Kliniką Chirurgii Dziecięcej we Wrocławiu operowano i leczono dzieci chore onkologicznie. Do ówczesnego zespołu lekarskiego należeli: Mirosław Mucha, Renata Popiołek, Ewa Podolska-Majchrzyk, Eligiusz Bogdanowicz, Aleksander Wojtyłko, Tadeusz Izbicki, a w Poradni Chirurgii Dziecięcej pracowała Ludmiła Czechowska.
W 1984 r. przez kilka miesięcy pierwszego półrocza obowiązki ordynatora pełnił Jan Koc, a od 1 czerwca, przez kolejne 16 lat, do czasu przejścia na emeryturę – dr n. med. Halina Pławszewska. W tym czasie kontynuowany i poszerzony został obszar leczenia chirurgicznego pacjentów pediatrycznych. Nastąpił dalszy rozwój chirurgii noworodka, niemowląt i dzieci starszych; również nadal we współpracy z wrocławską kliniką. Opolski zespół wszedł w etap sukcesywnego rozwoju chirurgii endoskopowej, szczególnie w urologii dziecięcej oraz chirurgii małoinwazyjnej – wideochirurgii.
Z inicjatywy pracowników oddziału zorganizowano w tym okresie w Opolu zespół lekarzy, którego celem była poprawa diagnostyki i leczenia w martwiczym zapaleniu jelit noworodków. Efektem 35-letnich działań w tym obszarze jest jeden z największych i najlepiej opracowanych materiałów klinicznych i jeden z najlepszych wyników leczenia tych noworodków, nie tylko w Polsce, oraz rozprawa doktorska Ryszarda Noparlika, która była pierwszym doktoratem chirurga dziecięcego w Polsce na ten temat.
W maju 1996 r. Oddział Chirurgii Dziecięcej został przeniesiony z całym zespołem z Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego do Wojewódzkiego Centrum Medycznego w Opolu przy al. Witosa. Wcześniej ordynator i zespół nadzorowali końcowy etap budowy nowego oddziału i jego wyposażenie. Za organizację i wyposażenie Pracowni Badań Elektromanometrycznych odpowiadał Aleksander Wojtyłko. Była to wówczas druga taka pracownia w Polsce. O sprawną „przeprowadzkę” do nowej siedziby zadbał też zespół pielęgniarski, kierowany przez oddziałową mgr Teresę Osadczuk-Witkowską oraz p.o. oddziałowej piel. Dorotę Szymańską.
74 łóżka rozmieszczone na dwóch piętrach, „własne” sale operacyjne – tak wyglądał nowy oddział w WCM. Chirurdzy dziecięcy pod kierownictwem dr Pławszewskiej uzyskiwali stopnie naukowe i specjalizacje, brali aktywny udział w Zjazdach Polskiego Towarzystwa Chirurgów Dziecięcych i posiedzeniach Sekcji i Oddziałów PTChD. Do zespołu lekarskiego należeli wówczas: Renata Popiołek, Eligiusz Bogdanowicz, Aleksander Wojtyłko, Julianna Siemianów, Jacek Wąsik, Krzysztof Czopkiewicz, Marek Siewiński, Ryszard Noparlik, Jolanta Siewińska, Halina Przeniczna, Paweł Mielczarek, Małgorzata Krzemienowska, Tomasz Aleksandrowicz, Agnieszka Kunicka oraz Wanda Zyg, emerytowany pediatra.
Od 1 grudnia 2000 r. do 31 sierpnia 2009 r. stanowisko ordynatora objął dr n. med. Eligiusz Bogdanowicz. W latach 2002–2006 był on także konsultantem wojewódzkim ds. chirurgii dziecięcej. Pod jego opieką na oddziale kształcili się kolejni specjaliści, poszerzono zakres leczenia operacyjnego pacjentów ze schorzeniami układu moczowego, nastąpił dalszy rozwój z zakresu i metod leczenia oparzeń u dzieci. Zespół lekarzy brał aktywny udział w posiedzeniach naukowych Polskiego Towarzystwa Chirurgów Dziecięcych. W związku z utworzeniem w WCM Oddziału Kardiochirurgii, Oddział Chirurgii Dziecięcej uległ restrukturyzacji i przebudowie. Umieszczony został na jednym poziomie z liczbą 46 łóżek, z wydzielonymi odcinkami: noworodkowym, dzieci przedszkolnych i dzieci szkolnych, a jedna sala operacyjna przeznaczona dla potrzeb oddziału zlokalizowana została na Bloku Operacyjnym szpitala. W kolejnych latach, uwzględniając m.in. wskaźniki demograficzne, ograniczano liczbę łóżek, poprawiając jakość opieki i warunki pobytu dla pacjentów i rodziców. Zespół lekarski tworzyli w tym czasie: Renata Popiołek, Julianna Siemianów, Jacek Wąsik, Marek Siewiński, Ryszard Noparlik, Paweł Mielczarek, Małgorzata Krzemienowska, Agnieszka Kunicka, Zbigniew Kosakowski, Aleksandra Bęgowska-Falkowska.
Od 1 września 2009 r. do 20 grudnia 2010 r. ordynatorem oddziału był Aleksander Wojtyłko. 21 grudnia 2010 r. obowiązki ordynatora powierzono dotychczasowemu zastępcy w latach 2001-2010, dr n. med. Ryszardowi Noparlikowi, który 1 lipca 2012 r. objął funkcję ordynatora, a potem kierownika (po przekształceniu szpitala w placówkę kliniczną).
Przez 11 lat działalności oddziału pod kierownictwem dr Noparlika rozszerzony został zakres leczenia operacyjnego dzieci o zabiegi i metody, które dotychczas nie były w Opolu wykonywane (z zakresu chirurgii noworodka, urologii dziecięcej, endourologii, ESWL, ureterorenoskopii, laparoskopii, torakoskopii, endoskopii przewodu pokarmowego, leczenia oparzeń, leczenia urazów).
Lekarze zdobywali nową wiedzę i umiejętności, zdobywając specjalizacje z zakresu chirurgii dziecięcej, urologii, rehabilitacji medycznej, czy szkoląc się z endoskopii przewodu pokarmowego. Obecnie trzech kolejnych asystentów kontynuuje specjalizację z chirurgii dziecięcej, a dwóch – ma otwarte przewody doktorskie.
Pracę opolskich chirurgów wspierają m.in. prof. Dariusz Patkowski z Klinki Chirurgii i Urologii UM we Wrocławiu, prof. Jan Godziński ze Szpitala Wojewódzkiego im. Marciniaka we Wrocławiu, prof. Janusz Bohosiewicz i prof. Tomasz Koszutski ze Śląskiego Centrum Zdrowia Dziecka UM w Katowicach, prof. Józef Dzielicki i prof. Wojciech Korlacki z Kliniki Chirurgii Dziecięcej UM w Zabrzu.
Od 2010 r. opolski Oddział Chirurgii Dziecięcej znajduje się w Centralnym Rejestrze Chirurgii Noworodka. Uzyskał uprawnienia do specjalizacji z chirurgii dziecięcej na poziomie podstawowym i specjalistycznym oraz potwierdził uprawnienia do staży cząstkowych we wszystkich specjalnościach wymagających czasowego przeszkolenia z chirurgii dziecięcej. Został zatwierdzony też jako oddział pierwszego wyboru w województwie opolskim do realizacji zadań Systemu Ratownictwa Medycznego w Polsce dotyczącego dzieci. Należy również do Narodowego Programu Uroterapii.
W ostatnich latach utworzono w szpitalu przy al. Witosa Pracownię Uroterapii dla Dzieci. Kierownik oddziału był jednym z inicjatorów i uczestników tworzenia i realizacji systemu opieki perinatalnej nad kobietami w ciąży z rozpoznaną wadą płodu oraz nad noworodkami w województwie opolskim (pod patronatem marszałka woj. opolskiego).
Dzięki współpracy z Fundacji WOŚP i pozyskiwaniu pieniędzy z zewnątrz udało się pozyskać na oddział wyposażenie, pozwalające na poszerzenie metody i zakresu diagnostyki i leczenia, szczególnie noworodków i niemowląt ze schorzeniami układu moczowego.
Dla poprawy warunków pobytu pacjentów na oddziale nawiązano stałą współpracę ze stowarzyszeniami, wolontariuszami oraz organizacjami (m.in. „Dr Clown”, Orange, Kołem Wolontariuszy „Klub Ośmiu” działającym przy LO nr 2 w Opolu), które uzupełniają działania personelu medycznego w zapewnieniu kompleksowej opiece i zdobieniu doposażeniu pomieszczeń.
19 czerwca 2017, w związku z uruchomieniem Kierunku Lekarskiego na Uniwersytecie Opolskim, Wojewódzkie Centrum Medyczne zostało przekształcone w Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu, a pięciu asystentów Oddziału Klinicznego Chirurgii Dziecięcej USK w Opolu rozpoczęło prowadzenie zajęć dydaktycznych ze studentami.
Obecnie do zespołu lekarskiego należą: dr n. med. Paweł Mielczarek (z-ca kierownika), dr n. med. Eligiusz Bogdanowicz, Jacek Wąsik (kierownik Pracowni Badań Elektromanometrycznych), Marek Siewiński, Małgorzata Puziewicz-Krzemienowska, Zbigniew Kosakowski, Aleksandra Bęgowska-Falkowska, Julianna Siemianów (emeryt od 2020 r.), Anna Krzykawska-Gałuszek, Anna Piluś, Aleksandra Gładysz, Renata Popiołek (emeryt od 2015 r.), Maciej Brzyszcz.
Oddziałowymi były kolejno: Bernarda Grzywacz, Irena Smolińska-Stodulska, mgr Janina Sachetti, Teresa Fonfara, mgr Teresa Osadczuk-Witkowska, Dorota Szymańska, Teresa Wieloch i aktualnie – mgr Dorota Wocka.
Konsultantami wojewódzkimi ds. chirurgii dziecięcej byli: prof. Kazimierz Łodziński, prof. Czesław Lenkiewicz, dr n. med. Marek Chłódek (1989-2002), dr n. med. Eligiusz Bogdanowicz (2002-2006), prof. Józef Dzielicki (2006-20014) i dr n. med. Ryszard Noparlik (2014 – nadal).
Konsultantem wojewódzkim ds. urologii dziecięcej jest prof. Wojciech Apoznański (2000 – nadal).
Spośród zespołu lekarzy, o czym wiemy, „na wieczny dyżur do wieczności odeszli”: dr Stanuch, Agnieszka Kunicka, Wanda Zyg, Ludmiła Czechowska.
