O północy 1 maja 2004 r. Polska stała się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Tego dnia unijne członkostwo uzyskały także: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Słowacja, Słowenia i Węgry. Było to największe w historii rozszerzenie UE.
1 Maja – Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy
– został wybrany jako święto robotnicze przez kongres założycielski II Międzynarodówki, obradujący w Paryżu w 1890 roku. Data 1 maja miała uczcić rocznicę strajku robotników w Chicago w 1886 roku, brutalnie stłumionego przez policję. Pierwsze obchody Święta Pracy w wielu krajach, w tym również na terenie Polski, odbyły się już w 1890 roku. Obchody były organizowane zarówno przez lokalne związki zawodowe, jak i przez partie polityczne, które wpisały do swoich programów prawa pracownicze. Na ziemiach polskich przodowała w tym Polska Partia Socjalistyczna Józefa Piłsudskiego, zaś po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku – Związek Zawodowy Polski.
Po II wojnie światowej, w okresie PRL-u, święto 1 maja było obchodzone bardzo uroczyście. Tego dnia odbywały się pochody, wiece i zgromadzenia, w których udział często był obowiązkowy lub premiowany możliwością zakupu atrakcyjnych towarów. Tak uroczyste obchody praktycznie zanikły po upadku PRL.
W Kościele rzymskokatolickim dzień 1 maja jest obchodzony jako święto Józefa Robotnika, patrona ludzi pracujących. Obecnie w wielu krajach 1 maja jest po prostu dniem wolnym od pracy i okazją do wyjazdu za miasto.
POLSKA W UE
Do głównych efektów wstąpienia Polski do Unii Europejskiej należą:
– obecność Polaków w instytucjach i administracji Unii Europejskiej, co wiąże się z możliwością wpływu Polski na polityki wspólnotowe oraz udział w procesie decyzyjnym;
– zniesienie barier w przepływie kapitału, usług, towarów;
– ułatwienia w międzynarodowej mobilności kapitału ludzkiego – stopniowo kolejne państwa UE otwierają dla Polaków swoje rynki pracy;
– zwiększona atrakcyjność inwestycyjna Polski oraz wzrost wiarygodności finansowej kraju, co przekłada się na intensyfikację napływu inwestycji zagranicznych;
– udział Polski w systemie stabilizacji kursu walutowego ERM II oraz docelowe włączenie Polski w unię walutową i przyjęcie wspólnej waluty euro.
Wpływ członkostwa Polski w UE należy również rozpatrywać pod kątem wpływu na poszczególne dziedziny życia społeczno-gospodarczego.
W sektorze przedsiębiorstw wstąpienie do Unii Europejskiej oznaczało:
– dostęp do funduszy strukturalnych, które nastawione są na wsparcie rozwoju społecznego i gospodarczego regionów państw Unii Europejskiej, przyczyniają się do wzrostu wszystkich regionów Polski jednak w niejednakowym stopniu. Na sytuację regionów ma wpływ sytuacja działających w nich przedsiębiorstw, która stopniowo się polepsza, ale dają się tu zauważyć różnice regionalne;
– możliwość skorzystania z dotacji oferowanych w ramach funduszy strukturalnych oraz szeregu programów pomocowych skierowanych bezpośrednio dla przedsiębiorstw, w związku z czym przedsiębiorstwa nie są ograniczone wyłącznie do bankowych źródeł finansowania;
– stopniowe zniesienie barier dla wymiany handlowej;
– dostęp do ogólnoeuropejskiej certyfikacji towarów i działalności, co zapewnia łatwiejszą możliwość sprzedaży na rynkach zagranicznych;
– konieczność dostosowywania do norm europejskich jest gwarantem wysokiej jakości sprzedawanych towarów lub oferowanych usług;
– zdobycie certyfikatów i spełnienie wyśrubowanych norm wiąże się z dużymi kosztami i koniecznością zwiększenia nakładów inwestycyjnych, ale w długim okresie czasu oznacza większe możliwości rozwoju przedsiębiorstw;
– liberalizacja handlu pomiędzy Polską a pozostałymi krajami UE oraz przyjęcie wspólnej celnej taryfy zewnętrznej – w wielu przypadkach oznacza to obniżenie ceł, co może wiązać się ze zmniejszeniem ochrony rynku krajowego;
– zniesienie kontroli towarowej na granicach wewnętrznych;
– konieczność przyjęcia przez przedsiębiorstwa norm z zakresu polityki społecznej oraz ochrony środowiska;
– ochrona polskiego rynku przed napływem towarów nie spełniających norm bezpieczeństwa;
– otwarcie rynku zamówień publicznych dla dostawców z całej Unii Europejskiej – na rynku Polskim może to stanowić zagrożenie dla polskich przedsiębiorców, ale równocześnie jest to dla nich szansa na wejście na rynek międzynarodowy.
Zmiany na rynku pracy:
– środki dostępne w ramach funduszy strukturalnych przyczyniają się wzrostu oferty szkoleniowej, a tym samym zwiększonej jakości kapitału ludzkiego, poprawy funkcjonowania administracji rynku pracy oraz aktywizacji bezrobotnych, dają możliwość przekwalifikowania, oferują dotację na rozpoczęcie działalności gospodarczej;
– napływ inwestycji zagranicznych wiąże się ze wzrostem zatrudnienia;
– stopniowe otwieranie rynków pracy w starych krajach członkowskich umożliwia podjęcie legalnego zatrudnienia za granicą.
Sektor rolnictwa:
– objęcie polskiego rolnictwa mechanizmami Wspólnej Polityki Rolnej;
– dostęp do dopłat bezpośrednich – co prawda ich poziom jest niższy od tych otrzymywanych przez rolników ze starych krajów członkowskich, jednak stanowią one poważne zasilenie budżetu przeciętnego polskiego gospodarstwa rolnego;
– działania interwencyjne na rynku rolnym oznaczające dla rolników stałe ceny i pewność zbytu, a to z kolei wiąże się z możliwością racjonalnego planowania produkcji rolnej;
– konieczność restrukturyzacji polskiego rolnictwa, co pociąga za sobą zmiany w strukturze agrarnej, modernizację gospodarstw, zwiększenie wydajności pracy, poprawę warunków higienicznych, uwzględnienie aspektów ochrony środowiska oraz wzrost poziomu wykształcenia na wsi;
– dostęp do funduszy Unii Europejskiej skierowanych bezpośrednio na rozwój obszarów wiejskich.
Edukacja i nauka:
– włączenie polskiego szkolnictwa w programy edukacyjne Unii Europejskiej umożliwiające wymianę międzynarodową oraz udział w edukacyjnych projektach międzynarodowych;
– dostęp do dotacji i międzynarodowych projektów badawczych, infrastruktury badawczej i nowoczesnych technologii;
– wprowadzenie jednolitego systemu oceniania na poziomie szkolnictwa wyższego;
– uznawalność wykształcenia;
– ułatwiony dostęp do uczelni zagranicznych;
– wzrost konkurencji między uczelniami, co przekłada się na wyższą jakość kształcenia.
Wpływ członkostwa w UE na konsumentów, czyli życie codzienne przeciętnego Polaka:
– konieczność przestrzegania europejskich standardów w zakresie prawa konsumenckiego – zarówno w odniesieniu do bezpieczeństwa produktów, jak i jakości oferowanych usług;
– stopniowa liberalizacji rynku usług telekomunikacyjnych dająca efekt w postaci spadku cen;
– otwarcie rynku usług transportowych umożliwiło pojawienie się tzw. ekonomicznych linii lotniczych, co spowodowało znaczny wzrost dostępności tego środka transportu dla przeciętnego obywatela oraz pociągnęło za sobą modernizację i rozbudowę polskich portów lotniczych;
– prawo do bezpłatnej opieki zdrowotnej zostało rozszerzone na cały obszar Unii Europejskiej, co ma ogromne znaczenie dla obywateli podróżujących lub pracujących za granicą;
– poprawa jakości życia wynikająca z przyjęcia unijnych norm w zakresie ochrony środowiska;
– zmiany cen związane z dostosowaniem do europejskich stawek VAT – w zależności od typu produktów lub usług wiąże się to przyjęciem podwyższonej lub obniżonej stawki VAT, co pociąga za sobą zmiany w cenach.
