Plebiscyt najlepszą formą podziału? Debata oksfordzka w dobrzeńskim liceum

W czwartek (10 czerwca) w Zespole Szkół w Dobrzeniu Wielkim odbyła się debata oksfordzka. Uczniowie z Dobrzenia Wielkiego i Opola dyskutowali czy plebiscyt był najlepszą formą podziału Górnego Śląska. 

Debata oksfordzka to szczególny typ dyskusji dwóch drużyn, opozycji i propozycji nad postawioną tezą. Propozycja broni tezy, natomiast opozycja stara się jej zaprzeczyć, nad przebiegiem dyskusji czuwa Marszałek, natomiast jej wynik ustala specjalnie powołana komisja.

Rolę marszałka, kierującego czwartkową debatą, objęła Leokadia Drożdż z Instytutu Śląskiego w Opolu.

Nasze dzisiejsze spotkanie w Zespole Szkół w Dobrzeniu Wielkim wpisuje się w dwie ważne dla szkoły uroczystości: 100. rocznicę Plebiscytu i III Powstania Śląskiego oraz 50-lecie nadania liceum w Dobrzeniu Wielkim imienia Powstańców Śląskich. Serdecznie dziękuję wszystkim za przybycie, a zespołom, bo to nasi dzisiejsi bohaterowie, życzę udanej i owocnej debaty – przywitała obecnych Dorota Gajda-Szczegielniak, dyrektor Zespołu Szkół w Dobrzeniu Wielkim.

CZYTAJ: Zespół Szkół w Dobrzeniu Wielkim obchodził 50-lecie nadania imienia Powstańców Śląskich

Bardzo cieszy fakt, że młodzież podejmuje się trudnego wyzwania debaty w formie, która ma bardzo dojrzały, demokratyczny charakter. Ten teren jest bardzo mocno związany z powstaniami, bywało, że brat stawał przeciwko bratu, a plebiscyt był formą pokojowego określenia narodowości mieszkańców Śląska. Życzę wszystkim uczestnikom powodzenia – mówił Michał Siek, Opolski Kurator Oświaty.

Dyskusje mogli obserwować uczniowie Zespołu Szkół oraz zaproszeni goście

To, że znaleźliśmy się tu dzisiaj w tak licznej i tak różnorodnej reprezentacji nie jest przypadkiem, rok 2021 jest szczególny. My jako instytucje staramy się pokazać, jak ważne były Powstania, a w szczególności III Powstanie Śląskie. Na te tereny, po to żeby walczyć w powstaniu, przybywały osoby, które chciały by Śląsk był w Polsce – od górali z Zakopanego, po marynarkę wojenną. Mam nadzieję, że w świadomości młodzieży pozostaną konsekwencje tamtych wydarzeń, które miały miejsce 100 lat temu na tych ziemiach –  mówił Zbigniew Kubalańca, wicemarszałek Województwa Opolskiego.

Debata oksfordzka – zabronione jest obrażanie bądź wyśmiewanie mówców strony przeciwnej

Na temat tych wydarzeń, do dziś zdania są podzielone, ale nic nie łączy bardziej niż umiejętność debatowania i rozmowy. Brakuje rozmów tego formatu, gdzie ścierają się różne opinie, ale z szacunkiem dla zdania drugiej strony. Myślę, że to jest istotą naszego dzisiejszego spotkania, by mimo różnic w opiniach potrafić ze sobą dyskutować, poszerzać swoją wiedzę. Chciałbym serdecznie pogratulować organizatorom zarówno tematu, jak i formatu – dodał Rafał Bartek,  Przewodniczący Sejmiku Województwa Opolskiego.

Ocena debaty należała do specjalnie powołanej komisji

Jeśli wejdziemy do jakiegokolwiek kościoła w dużym mieście uniwersyteckim, zauważymy przy ołtarzu, po obu stronach nawy – ambony, ustawione dla prelegentów średniowiecznych uniwersytetów. Bardzo często prowadzili oni debaty, w takim formacie jak Wy dziś będziecie to robić. Jeden wygłaszał tezę, drugi antytezę, a synteza należała do słuchających debaty studentów. Czasy się zmieniły, ale pragnę przypomnieć, że mottem Uniwersytetu Oksfordzkiego jest „Bóg oświecenie moim” mam nadzieję, że to światło będzie towarzyszyło stronom debaty, a my wszyscy z tego skorzystamy – mówił Mirosław Lenart, Dyrektor Archiwum Państwowego w Opolu.

Zgodnie z losowaniem stanowisko propozycji objęli uczniowie z  Liceum Ogólnokształcącego nr III z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Marii Skłodowskiej – Curie w Opolu, natomiast w rolę opozycji wcielili się uczniowie dobrzeńskiego liceum.

Pragnę podkreślić, że forma oraz sposób prowadzenia dyskusji były na najwyższym poziomie. Chciałbym serdecznie podziękować organizatorom oraz uczestnikom debaty, która została przeprowadzona bardzo kulturalnie oraz merytorycznie. Z perspektywy obserwatora można było zauważyć jak wysoki zakres wiedzy, umiejętności wysławiania się oraz prowadzenia dyskusji prezentuje obecnie nasza młodzież – mówił Piotr Szlapa, wójt gminy Dobrzeń Wielki.

Werdyktem komisji, debatę wygrali uczniowie z Opola, którym udało się obronić tezę „Plebiscyt był najlepszą formą rozwiązania przynależności państwowej Górnego Śląska po I wojnie światowej”.

Udowodnienie, że było inne, lepsze rozwiązane niż plebiscyt było bardzo trudne do zrealizowania. Jednak, argumenty, którymi posługiwała się strona Opozycji, pokazały doskonałe przygotowanie uczniów. W tamtych czasach, alternatywą dla plebiscytu mógł być niestety sposób podziału, wykorzystany po II Wojnie Światowej. Formy konsultacji nie były już wtedy w ogóle brane pod uwagę, wytyczenie granic odbywało się odgórnie i ludność nie miała możliwości podjęcia decyzji. Podobna sytuacja miała miejsce w 2016 roku, gdy mieszkańcy gminy Dobrzeń Wielki również mogli wziąć udział w swego rodzaju plebiscycie, którego wynik nie został jednak wzięty pod uwagę podczas zmiany granic gminy. Historia zatoczyła tutaj swego rodzaju koło – podsumował Piotr Szlapa, wójt gminy Dobrzeń Wielki.